Planów powiększenia rodziny nie powinno się odkładać na ostatnią chwilę. Warto pamiętać, że w przypadku kobiety to wiek stanowi największe ograniczenie, jeśli chodzi o możliwość zajścia w ciążę. Dzieje się tak z powodu zmniejszonej rezerwy jajnikowej i gorszej jakości oocytów, co nie tylko utrudnia poczęcie dziecka, ale też rodzi ryzyko wystąpienia u niego genetycznych wad wrodzonych. Mimo że płodność nie jest stricte zależna od wieku, lecz od genów i stylu życia, to zmiany neuroendokrynne, które przechodzi ciało kobiety w okresie starzenia biologicznego, mają decydujący wpływ na możliwości rozrodu.

Określony potencjał reprodukcyjny jajników, potocznie nazywany rezerwą jajnikową, towarzyszy kobiecie od urodzenia. To on w dużej mierze decyduje o zdolności jej organizmu do poczęcia dziecka. Największa ilość najlepszych jakościowo komórek jajowych przypada pomiędzy 20. a 25. rokiem życia, co sugeruje okres maksymalnej płodności i zdolności do zajścia w ciążę. Ogólnie rzecz biorąc, najlepszy czas na poczęcie dziecka to okres do 30. roku życia.

Planując ciążę, należy pamiętać, że to organizm kobiety powinien być szczególnie przygotowany do poczęcia dziecka. To ona będzie nosiła je pod sercem przez 9 miesięcy, dlatego też warto, aby przygotowania do zajścia w ciążę rozpoczęła od sprawdzenia stanu swojego zdrowia.

Istotną kwestię stanowią szczepienia z okresu dzieciństwa, a zwłaszcza te, które dotyczą ospy i różyczki. Obie te choroby są zakaźne i bardzo niebezpieczne dla kobiety w ciąży. Mogą mieć bowiem znaczący wpływ na rozwój dziecka. Jeśli przyszła mama nie ma wiedzy na temat przebytych szczepień lub wcale ich nie przeszła, powinna je wykonać 6 miesięcy przed rozpoczęciem starań o dziecko.

Według rekomendacji  Kobieta po szczepieniu żywą szczepionką (np. przeciw odrze, śwince i różyczce lub ospie wietrznej) nie powinna zachodzić w ciążę przez okres co najmniej 1 miesiąca.

Przed ciążą należy się upewnić, czy w przeszłości przyszła mama była szczepiona  przeciwko: odrze, śwince, różyczce, ospie wietrznej, wirusowemu zapaleniu wątroby, krztuścowi i grypie.

Uchroni ją to przed komplikacjami podczas ciąży.

Innym zadaniem przyszłej mamy jest zadbanie o stan swojego uzębienia, który może mieć istotny wpływ na przebieg ciąży oraz stan zdrowia dziecka. Warto wiedzieć, że zmiany próchnicowe mogą być przyczyną poronienia lub przedwczesnego porodu oraz niskiej masy urodzeniowej dziecka. Choroby przyzębia zwiększają natomiast ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego oraz zakażeń wewnątrzmacicznych. Dlatego tak istotne jest wyleczenie zębów jeszcze przed rozpoczęciem starań.

Na etapie planowania dziecka warto zadbać o odpowiednią suplementację. Kwas foliowy, który jest niezbędny do prawidłowego rozwoju płodu, kobieta powinna stosować już na 3 miesiące przed rozpoczęciem ciąży.

Jego obecność w organizmie zapobiegnie wadom rozwojowym i wadom cewy nerwowej u dziecka.

Suplementacja kwasem foliowym przyda się także przyszłemu tacie. Zalecana jest suplementacja  0,4 mg aktywnych folianów przez okres co najmniej 3 miesięcy przed rozpoczęciem ciąży.

Niedobór tego związku, nazywanego witaminą B9, znacznie osłabia męską płodność poprzez obniżenie parametrów nasienia. Przed rozpoczęciem starań warto pomyśleć również o witaminie D. Jej niedobór ma większość ludzi, co skutkuje problemami z układem kostnym i gospodarką wapniowo-fosforanową.

Prawidłowy cykl miesięczny czyni kobietę zdolną do zapłodnienia, dlatego planując ciążę, kobieta powinna pamiętać o samoobserwacji. Dzięki temu łatwiej będzie jej (oraz w razie konieczności specjaliście) określić, które dni w trakcie owulacji są płodne i w którym momencie w organizmie przyszłej mamy powstaje dojrzała komórka jajowa. Do monitorowania cyklu nie trzeba wiele. Wystarczy termometr oraz korzystanie z ogólnodostępnych narzędzi, np. z kalkulatorów dni płodnych lub kalendarzyków cyklu. Stworzone dzięki nim wykresy pozwolą określić najlepszy dzień na poczęcie dziecka oraz wykluczyć wszelkie nieprawidłowości. Kalkulatory dni płodnych odnoszą się bezpośrednio do kalendarzyka małżeńskiego, który postrzegany jest jako naturalna metoda planowania rodziny.

Inną techniką rozpoznawania płodności są testy owulacyjne. Można je kupić zarówno w sklepach internetowych, jak i w aptekach. Wykonywane przez kilka dni poprzedzających ewentualne wystąpienie owulacji, dadzą obraz funkcjonowania organizmu kobiety. Testy owulacyjne badają poziom luteotropiny – hormonu odpowiedzialnego za powstawanie ciałka żółtego. Z testów można korzystać jednocześnie z kalkulatorem dni płodnych, jednak ich wyniki mogą być niemiarodajne, gdy cykl menstruacyjny jest nieregularny.

Przygotowując się do ciąży, przyszła mama powinna wykonać szereg badań, oceniających jej obecny stan zdrowia. Pierwszy krok to wizyta u lekarza ginekologa, który wykona badania profilaktyczne. Do takich zalicza się m.in.: badanie piersi, badanie przedmiotowe, ocena stanu narządów rodnych, biocenoza pochwy, cytologia oraz ultrasonografia. Specjalista może wystawić skierowanie również na badania krwi w kierunku chorób zakaźnych, takich jak toksoplazmoza czy cytomegalia, na badania wykluczające obecność chorób wenerycznych lub przenoszonych drogą płciową (kiła, WR, HIV). Podstawowa diagnostyka obejmuje też badanie na wirusowe zapalenie wątroby typu B i C oraz hormony tarczycy. Te ostatnie są szczególnie ważne, ponieważ ten gruczoł reguluje cały cykl kobiety i jest odpowiedzialny za jej ogólne samopoczucie.

Przyszła mama może również otrzymać skierowanie na dodatkowe badania. Są one podyktowane dodatnim wywiadem medycznym, który potwierdza istnienie chorób przewlekłych (np. chorób tarczycy lub chorób nerek).

Tego rodzaju badania to np.:

• morfologia krwi
• badanie ogólne moczu
• badanie poziomu glukozy
• badania układu krzepnięcia (INR, APTT, fibrynogen)
• oznaczenie grupy krwi i RH
• przeciwciała IgG, IgM przeciwko różyczce
• badania infekcyjne HBV, HCV

…i szereg innych, które pozwolą na określenie kondycji przyszłej mamy.

Klinika INVICTA oferuje swoim pacjentkom również przesiewowe genetyczne badanie prekoncepcyjne – CLARA. Dzięki niemu przyszli rodzice mogą sprawdzić, czy są nosicielami zmian genetycznych, które mogą doprowadzić do rozwoju choroby u ich przyszłych dzieci. Do takich dziedzicznych chorób należą SMA – rdzeniowy zanik mięśni, mukowiscydoza czy głuchota wrodzona.

Niekiedy parom, które stosunkowo późno zdecydowały się na poczęcie dziecka, zaleca się konsultację genetyczną. Jest ona polecana kobietom po ukończeniu 35. roku życia, u których wzrasta ryzyko wystąpienia wad rozwojowych. U tych kobiet wykonuje się badania kariotypu oraz poszukuje się ewentualnych mutacji genetycznych. Testy wykonujemy we własnych Medycznych Laboratoriach Diagnostycznych INVICTA.

Płodność kobiety i mężczyzny jest w dużej mierze zależna od prowadzonego przez nich trybu życia. Jeśli para zdecydowała o gotowości do powiększenia rodziny, to także i w tym aspekcie warto poczynić zmiany. Ich podstawę stanowi właściwy sposób odżywiania i kontrola masy ciała. Kobiety z nadwagą lub otyłością mogą mieć problem z zajściem w ciąże, a zbyt uboga dieta i spożywanie wysoko przetworzonej żywności ma istotny wpływ na prawidłowy rozwój płodu. Zbyt wysoka masa ciała wpływa również na obniżenie parametrów męskiego nasienia, dlatego o wagę powinien zadbać również przyszły tata.

Zbilansowana codzienna dieta i zdrowy tryb życia to nie wszystko, co potencjalni rodzice mogą zrobić przed rozpoczęciem starań. Regularna aktywność fizyczna w połączeniu z odpowiednią suplementacją pomoże im w pełni zadbać o stan zdrowia.

Wg rekomendacji wszystkie kobiety w wieku rozrodczym powinny uwzględniać w diecie produkty bogate w foliany (sałata, szpinak, kapusta, brokuły, zboża pełnoziarniste, wątróbka, jaja, orzechy i sery).

W codziennej diecie przyszłych rodziców nie powinno zabraknąć warzyw oraz owoców. Dostarczą one witamin i minerałów, tak bardzo potrzebnych na etapie planowania ciąży. Chude mięso, nabiał oraz ryby zapewnią prawidłowy poziom białka, produkty pełnoziarniste zaś odpowiednią ilość błonnika. Warto zadbać również o nawodnienie organizmu, ograniczyć sól, cukier i tłuszcze zwierzęce. Czas starań powinien objąć również rezygnację z nałogów lub znaczne ich ograniczenie.

Aktywność fizyczna przyda się obojgu rodzicom. Kobiecie pomoże zgubić nadprogramowe kilogramy, a przyszłemu tacie poprawić parametry nasienia.

Wsparcie najbliższych to duża wartość dla par, które decydują się na powiększenie rodziny. Opieka, troska oraz ograniczenie stresowych sytuacji będą działały motywująco. Wsparcie jest szczególnie ważne dla tych potencjalnych rodziców, u których starania są długie i nie przynoszą oczekiwanych efektów. Takie pary mogą skorzystać z konsultacji u psychologa bądź innego specjalisty, który wzmocni relację w ich związku i w razie potrzeby podejmie odpowiednie działania medyczne.

Na etapie planowania ciąży warto również zatroszczyć się o jej odpowiednie prowadzenie – badania prenatalne i monitorowanie stanu zdrowia ciężarnej pozwala zadbać nie tylko o rozwijające się dziecko, ale również o matkę.