PGT to metoda diagnostyczna przeznaczona dla par, które obawiają się ryzyka przeniesienia choroby genetycznej na potomstwo. PGT definiuje się jako analizę DNA z oocytów lub zarodków przeprowadzane w celu typowania HLA lub określania nieprawidłowości genetycznych. Najczęściej celem diagnostyki preimplantacyjnej jest wykrycie nieprawidłowych zarodków przed ich umieszczeniem w macicy.
Diagnostyka preimplantacyjna – jest metodą pozwalającą na ocenę materiału genetycznego komórek jajowych przed ich zapłodnieniem lub zarodków przed transferem do macicy. Za pionierów idei PGT uważani są R.G. Edwards i R.L. Gardner, którzy w 1968 roku wykonali biopsję blastocysty królika w celu oceny płci. Zastosowanie w 1989 roku diagnostyki preimplantacyjnej z udziałem ludzkich komórek rozrodczych rozpoczęło etap rozwoju tej dziedziny w zakresie jej możliwości diagnostycznych. W 1990 r. Handyside i wsp. opisał pierwszy przypadek ciąży po PGT u pacjentów z ryzykiem wystąpienia u potomstwa choroby genetycznej sprzężonej z chromosomem X (adrenoleukodystrofii).
W wyniku badań z wykorzystaniem metody reakcji polimerazy łańcuchowej – PCR do macicy podano zarodki płci żeńskiej pozbawione ryzyka ujawnienia się tej choroby. W tym samym roku zespół pod kierownictwem Verlinsky przeprowadził z powodzeniem diagnostykę preimplantacyjną w kierunku innej jednostki chorobowej – mukowiscydozy. Równoczesny rozwój technik diagnostycznych pozwolił na rozszerzenie możliwości diagnostycznych PGT. Zastosowanie fluorescencyjnej hybrydyzacji in situ – FISH (ang. Fluorescent In Situ Hybridization) pozwoliło na szybką analizę aneuploidii oraz aberracji chromosomowych w komórkach jajowych i zarodkach. Biopsja trophoektodermy (TE) i sekwencjonowanie nowej generacji (NGS) są obecnie preferowanymi technikami przedimplantacyjnych badań genetycznych.
Wskazania do wykonania PGT można podzielić na 2 grupy:
1. Grupa pierwsza, charakteryzująca się wysokim ryzykiem przeniesienia wad genetycznych na potomstwo:
2. Grupa druga, obciążona niskim ryzykiem przeniesienia wad genetycznych na potomstwo, w której PGT wykonywane jest w celu zwiększenia szans na powodzenie procedury IVF (ang. In Vitro Fertilisation). Ten typ diagnostyki określany jest także jako PGS (ang. Preimplantation Genetic Screening):
Procedura ta jest alternatywą dla diagnostyki prenatalnej zalecanej dotychczasowo parom obciążonym genetycznie, chcącym urodzić zdrowe dziecko. PGT pozwala zmniejszyć ryzyko konieczności podejmowania trudnych decyzji o ewentualnej terminacji ciąży w przypadku zdiagnozowania obciążeń genetycznych u rozwijającego się płodu.
Wysokiego ryzyka przeniesienia chorób genetycznych na potomstwo tj.:
Niższego ryzyka przeniesienia chorób genetycznych na potomstwo w celu zwiększenia szansy na powodzenie procedury IVF:
Istnieje możliwości uszkodzenia zarodka podczas pobierania komórek do diagnostyki PGT. Ryzyko to wynosi poniżej 1% w przypadku pobierania ciałek kierunkowych. Uzyskany wynik diagnostyki preimplantacyjnej może być ponadto niejednoznaczny. Wynika to z tego, iż nie każda komórka pobrana do analizy posiada równowartościowy materiał genetyczny w porównaniu do pozostałych komórek.
Klinika INVICTA w 2005 roku, jako pierwsza w Polsce wprowadziła Diagnostykę Preimplantacyjną do procedury in vitro. Dziś możemy się pochwalić najważniejszymi sukcesami w tym zakresie. Wieloma urodzonymi, zdrowymi dziećmi u par obciążonych wysokim ryzykiem wystąpienia chorób genetycznych. Również tych poważnych jak Mukowiscydoza, SMA, Zespół COX’a, Choroba Huntingtona i wielu innych). Jako jedyna Klinika w Polsce jesteśmy pełnoprawnym członkiem ESHRE PGT Consortiumi. Według danych tej międzynarodowej organizacji jesteśmy 6 ośrodkiem na świecie pod względem liczby wykonywanych diagnostyk. Ponad 1000 wykonanych diagnostyk PGT do końca 2011 roku). Jako jedyni w Polsce wykonujemy tzw. pełne PGT, badając zarówno zarodki, jak i komórki jajowe.
Wybór zarodków do transferu na podstawie ich płci wykonywany jest w INVICTA jedynie ze wskazań medycznych. Zastosowanie diagnostyki przedimplantacyjnej wymaga zapoznania się z procedurą, specjalistycznych konsultacji lekarskich, w tym genetycznych i podpisania odpowiednich dokumentów.
Podsumowując, PGT to metoda badania genetycznego zarodków przed implantacją, która pozwala na wykrycie nieprawidłowości genetycznych i chromosomalnych, które mogą prowadzić do chorób genetycznych u potomstwa. Metoda ta jest jednym z najnowocześniejszych rozwiązań w dziedzinie medycyny rozrodczości i genetyki.
Metoda NGS pozwala na przeanalizowanie wszystkich 23 par chromosomów z wysoką precyzją. Na podstawie wyniku można określić brak któregoś z chromosomów lub ich nadliczbowość. Ryzyko związane z nieprawidłową liczbą chromosomów w zarodku wzrasta wraz z wiekiem matki, dlatego wykonanie badania zalecamy szczególnie kobietom po 35 roku życia. Badanie wykrywa np. trisomię 21, która powoduje zespół Downa.
Wykonując ten typ badań diagnostycznych, można sprawdzić, czy zarodek posiada prawidłową liczbę chromosomów. W tej sytuacji przyczyną nieprawidłowej liczby chromosomów jest połączenie się dwóch chromosomów akrocentrycznych, co w konsekwencji oznacza, że w kariotypie zarodka stwierdza się brak chromosomu
Diagnostyka PGT w przypadku chorób jednogenowych polega na przeprowadzeniu badania materiału pobranego z zarodka, w kierunku obecności mutacji, której nosicielem jest jeden bądź oboje rodziców. Istnieją dwa rodzaje tej diagnostyki:
Ten rodzaj diagnostyki preimplantacyjnej pozwala wykluczyć choroby dziedziczne, które są sprzężone z płcią. Polega na oznaczeniu, który z chromosomów płciowych został odziedziczony przez zarodek, a na tej podstawie genetyk dokonuje oceny, czy dany zarodek jest obciążony zmianą, czy też nie.
Zdarzają się sytuacje, w których warto rozważyć wykonanie podwójnej diagnostyki PGT. Z jednej biopsji zarodka mamy możliwość wykonania łączonych diagnostyk: