Czy antykoncepcja doustna jest dla Ciebie bezpieczna?

W polskich aptekach można dziś kupić około 30 różnych tabletek antykoncepcyjnych. Warto zaznaczyć, że prawie wszystkie składają się z dwóch hormonów: estrogenu i progesteronu. W przypadku klasycznych preparatów wszystkie tabletki w opakowaniu zawierają taką samą ilość hormonów. Ten rodzaj tabletek to tzw antykoncepcja jednofazowa.

Obecnie na rynku farmaceutycznym są tez dostępne preparaty dwufazowe lub trójfazowe, nazywane tak w zależności od tego, czy w opakowaniu są dwa, czy trzy rodzaje tabletek, w których ilość hormonów zmienia się w ciągu miesiąca, naśladując naturalne fazy cyklu. W wielofazowych preparatach pierwsze tabletki zawierają inny zestaw hormonów niż tabletki z drugiej części opakowania. Oznacza to jednak, że przyjmująca wielofazowe tabletki kobieta musi uważać, by nie pomylić tabletek z różnych faz.

Istnieje jeszcze inny rodzaj tabletek antykoncepcyjnych zawierających tylko jeden składnik. Preparaty te pozbawione są estrogenu. Ze względu na swój specyficzny skład skorzystać z nich może bardzo wiele kobiet, zwłaszcza nastolatek, pacjentek starszych, z dużym ryzykiem zakrzepowo- zatorowym i kobiet karmiących piersią. Potoczna nazwa na ten rodzaj antykoncepcji to „minipigułką progestagenna”. Progesteron występujący w tych tabletkach nie blokuje owulacji. Ten rodzaj antykoncepcji zapobiega ciąży na innej zasadzie: zagęszcza śluz szyjkowy tak, że plemniki nie mogą się przez niego przedostać, spowalnia transport komórki jajowej przez jajowód oraz wpływa na śluzówkę macicy, uniemożliwiając zagnieżdżenie się zapłodnionej komórki jajowej.

Jak widać tabletki antykoncepcyjne mogą mieć różny skład chemiczny . Dlatego lekarz powinien wybrać konkretny preparat dla konkretnej kobiety, gdyż to, co dobre dla jednej, może się okazać nieodpowiednie dla drugiej.

Najczęstsze z nich to plamienia, które pojawiają się w trakcie przyjmowania leku. Jeżeli nie znikną w drugim, czy trzecim miesiącu stosowania należy skontaktować się z lekarzem. Inną komplikacją jest uczucie obrzęku czy bolesności piersi oraz obecność okresowych nudności. Może pojawić się obniżenie popędu seksualnego. Ten spadek może być tak znaczny, że antykoncepcja przestaje mieć sens, gdyż przestajemy mieć ochotę na współżycie. Warto wiedzieć, że może również pojawić się uczucie dyskomfortu w czasie penetracji związane z suchością pochwy.

Kolejną komplikacją jest zaostrzenie się istniejących już wcześniej zapaleń dróg moczowych. Chociaż pigułka nie ma kalorii, to może wpłynąć na zmianę wagi gdyż składnik estrogenny tabletki zwiększa apetyt. Finalnie wzrost wagi o kilogram lub dwa nie powinien niepokoić, jeżeli jednak waga rośnie nadal, należy pomyśleć o zmianie antykoncepcji.

Doustna antykoncepcja może mieć niekorzystny wpływ również na nastrój u pacjentki.

Choć opisane wyżej problemy należy omówić z lekarzem, to nie wymagają one natychmiastowej konsultacji. Istnieją jednakże takie objawy uboczne, przy których należy bezzwłocznie zgłosić się na wizytę.

• Ostry nagły ból w klatce piersiowej.
• Zaburzenia wzroku, takie jak świetlne błyski, ograniczenia pola widzenia.
• Ból i obrzęk kończyny dolnej, którego nie wywołał żaden uraz.
• Silny ból brzucha niepołączony z objawami zatrucia pokarmowego.
• Silny ból głowy, nieustępujący po lekach, zwłaszcza jeżeli łączy się z zaburzeniami mowy.

Jeżeli wystąpi którykolwiek z tych objawów należy natychmiast skontaktować się z lekarzem. Konieczne jest badanie i wykluczenie ostrych, niebezpiecznych schorzeń na tle naczyniowym: zakrzepy, zatory, zawały.

Doustne środki antykoncepcyjne niezwykle skutecznie zapobiegają ciąży, ale jednocześnie działają na cały organizm. Warto zaznaczyć, że obok swego podstawowego celu, często spełniają dodatkowe role – wykorzystywane są bowiem przez lekarzy w leczeniu różnych dolegliwości. I tak na przykład tabletki antykoncepcyjne niwelują dolegliwości okołoowulacyjne, skracają czas krwawienia miesiączkowego, jak również jego obfitość, zmniejszają tak zwany syndrom napięcia przedmiesiączkowego objawiający się: bolesnością piersi, bólami głowy i brzucha, zmęczeniem, rozdrażnieniem i brakiem koncentracji. Co więcej, długotrwałe stosowanie pigułki antykoncepcyjnej zmniejsza ryzyko łagodnych zmian gruczołu piersiowego (mastopatii), zmniejsza ryzyko rozwoju stanów zapalnych przydatków oraz po 5 latach stosowania prawie do zera zmniejsza ryzyko raka jajnika. Dodatkowo u kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną rzadziej występują nieprawidłowe rozrosty śluzówki macicy, a efekt ten utrzymuje się nawet przez kilkanaście lat po odstawieniu pigułki.

• Choroba zakrzepowo-zatorowa.
• Stan po przebytym udarze niedokrwiennym mózgu.
• Choroba niedokrwienna serca.
• Podejrzenie nowotworów estrogenozależnych lub ich rozpoznanie.
• Niewydolność wątroby.
• Niewyjaśnione krwawienia z dróg rodnych.
• Zmiany w naczyniach mózgowych i siatkówki oka.
• Nieuregulowane nadciśnienie tętnicze.
• Niewyrównana cukrzyca.

Względne przeciwwskazania do stosowania pigułki antykoncepcyjnej:

• Silne bóle głowy pochodzenia migrenowego.
• Wyrównane nadcisnienie tętnicze, wyrownana cukrzyca.
• Cholestaza niezwiązana z ciązą.
• Niektóre planowe zabiegi operacyjne wymagające unieruchomienia.
• Długotrwałe unieruchomienie kończyn, szczególnie nóg – opatrunki gipsowe.
• Wiek powyżej 35 lat i nałogowe palenie papierosów.
• Lagodne guzy wątroby.
• Hiperlipidemia.
• Wrzodziejące zapalenie jelita grubego.