Data aktualizacji: 8 września 2023
Data utworzenia: 30 marca 2022
Przeczytasz w 5 min
Rak jajnika jest drugim pod względem częstości występowania nowotworem kobiecych narządów rodnych. Późno zdiagnozowany i nie leczony może być niezwykle groźny dla zdrowia a nawet życia. Jednocześnie choroba we wczesnych swoich stadiach nie daje wyraźnych i niepokojących objawów, stąd istotna jest profilaktyka i regularne badania. Ryzyko zachorowania może nieznacznie obniżyć przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych.
Rak jajnika jest jednym z najczęstszych nowotworów u kobiet i zajmuje wysokie 4 miejsce pod względem śmiertelności.
Rak jajnika może rozwinąć się w jednym lub obu jajnikach i jest nowotworem złośliwym. Wywołane chorobą niekontrolowane namnażanie nieprawidłowych komórek powoduje powstawanie guzów i przenosić się może na inne części ciała, dając przerzuty. Ryzyko zachorowania na raka jajnika jest większe u osób z predyspozycjami genetycznymi, w których rodzinie zdiagnozowano raka piersi i jelita, kobiet w podeszłym wieku i bezdzietnych.
W pierwszej fazie choroba nie daje wyraźnych objawów, co jest przyczyną niskiego odsetka wcześnie wykrytych zmian. Najczęściej chore skarżą się na pobolewanie w podbrzuszu, dolegliwości ze strony układu pokarmowego czy uczucie zmęczenia – na ogół jednak na początku nie przywiązują do tych objawów większej wagi.
Wczesne wykrycie raka jajnika w znacznym stopniu zwiększa szansę na powodzenie leczenia, dlatego tak istotna jest profilaktyka.
Uważa się że nawet 30% zachorowań może mieć podłoże genetyczne. Nowoczesna diagnostyka genetyczna pozwala ocenić predyspozycje genetyczne Pacjentki do zachorowania na raka jajnika.
Laboratorium Genetyczne INVICTA opracowało specjalny panel badań predyspozycji genetycznych w kierunku raka jajnika i piersi.
Panel obejmuje badania diagnozujące predyspozycje do nowotworu piersi i jajnika (mutacje w genach BRCA1, CHEK2, NOD2). Jak podkreślają specjaliści wystąpienie niekorzystnego zapisu (mutacji) w genie BRCA1 podnosi ryzyko rozwoju raka piersi do 60-85% i do około 40%-60% zwiększa ryzyko rozwoju raka jajnika.
Po wykonaniu badania zalecamy konsultację z genetykiem.
Najskuteczniejszym sposobem zabezpieczenia się przed rozwojem choroby są regularne badania ginekologiczne. Przezpochwowe USG i badanie palpacyjne brzucha pozwalają na zdiagnozowanie jeszcze nie groźnych, ale już wyczuwalnych zmian.
Jeszcze do niedawna głównym badaniem laboratoryjnym, wykonywanym u kobiet, z podejrzeniem raka jajnika, było badanie markera nowotworowego Ca 125. Jest to substancja, której ilość we krwi wzrasta, gdy w organizmie toczy się stan nowotworowy, związany z jajnikiem. Im wyższe stężenie tego markera we krwi tym bardziej zaawansowany stan chorobowy. Jednak badanie to nie może być badaniem jedynym, ponieważ wartość Ca 125 rośnie także w przypadku endometriozy, mięśniaków macicy i w stanach zapalnych narządów miednicy małej. Dlatego algorytm ROMA nie polega jedynie na pomiarze Ca 125, ale też bada kolejny marker. Jest nim HE4 (czwarta podfrakcja ludzkiego białka komórek najądrza). To białko w większych ilościach pojawia się we krwi wtedy, kiedy w jajniku toczy się proces nowotworowy. Badanie HE4 tym różni się od badania Ca 125, że ten drugi marker często jest niewykrywalny w przypadku I i II stadium choroby, podczas, gdy HE4 już jest podwyższony. Dlatego u wielu kobiet, u których badanie Ca 125 dało wartości prawidłowe, dopiero skojarzone badanie HE4 pozwoliło wykryć chorobę. HE4 jest stosowany nie tylko w diagnostyce, ale także w monitorowaniu postępów w leczeniu i wykrywaniu ewentualnych nawrotów choroby. Na podstawie wyników, lekarz ginekolog orzeka o dalszym leczeniu i jeśli to konieczne – zakresie zabiegu operacyjnego.
Badanie wykonasz w naszych punktach pobrań – Gdańsk, Gdynia, Słupsk, Warszawa, Wrocław.
W przypadku stwierdzenia zmian, pierwszym krokiem jest analiza materiału z biopsji lub wycinka. Badanie histopatologiczne i rozległość zmian decydują o ewentualnym wprowadzeniu chemioterapii lub wdrożeniu innego rodzaju leczenia.
Ryzyko zachorowania obniżać może stosowanie doustnej antykoncepcji – wyniki badań potwierdzają, że przyjmowanie preparatów hormonalnych przez kilka lat zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia choroby. Mniejszą podatność na raka jajnika maja także panie, które urodziły dziecko przed 25 rokiem życia. U kobiet w podeszłym wieku, w ramach profilaktyki, stosuje się czasem wycięcie przydatków.