Mrożenie zarodków – jak to działa?

Mrożenie zarodków (inaczej: kriokonserwacja) to procedura, która ma na celu ich zabezpieczenie w sytuacji, gdy nie mogą one zostać przeniesione do macicy w tzw. cyklu świeżym, czyli maksymalnie w 5. dobie od zabiegu pobrania komórek jajowych. Mrożenie to jeden z kluczowych etapów procedury in vitro, a wykonuje się go w sytuacji kiedy:

– u danej pary, oprócz zarodka transferowanego, powstają jeszcze inne prawidłowo rozwijające się zarodki,

– z przyczyn medycznych lub losowych niemożliwe jest wykonanie transferu w świeżym cyklu,

– wykonywana się preimplantacyjną diagnostykę genetyczną zarodków (PGT).

Kriokonserwację w wielkim uproszczeniu można podzielić na dwa etapy. W pierwszym krioprotektanty wnikają do komórek powodując ich odwodnienie, przez co zabezpieczają zarodki przed niską temperaturą w czasie mrożenia. Drugi etap polega na  nałożeniu zarodka na specjalny nośnik i bardzo szybkim zanurzeniu go w ciekłym azocie. Tempo schładzania wynosi około 20 000° C/min.).

Następnie zarodek jest umieszczany w specjalnej, odpowiednio oznakowanej listwie – tak przygotowany jest gotowy do przechowywania. Zamrożone zarodki przechowywane są w zbiornikach magazynowych w ciekłym azocie, w temperaturze od -196 do -150 stopnii Celsjusza. Zdjęcia poniżej przedstawiają zbiornik magazynowy do przechowywania materiału w oparach ciekłego azotu.

Witryfikacja wymaga dużego tempa i dokładności, dlatego ogromne znaczenie ma wprawa i doświadczenie embriologa.

W naszej klinice większość procedur mrożenie zarodków przebiega w stadium  blastocysty, ok. 5-tej doby od zapłodnienia. Dzięki temu do dalszego postępowania kwalifikowane są te zarodki, które wykazują potencjał rozwojowy. Blastocysta kwalifikowana do mrożenia w 5. dobie hodowli powinna mieć wielkość minimum 2 zgodnie z oceną blastocyst wg Gardnera. Dodatkowo powinien być widoczny węzeł zarodkowy (ICM) oraz prawidłową budowę trofoektodermy (TE). Zarodki mniejsze, które w 5 dobie hodowli osiągnęły stadium niewielkich blastocyst oraz gdy pojawia się wątpliwość co do ich potencjału rozwojowego pozostawiamy do obserwacji do 6 doby. Jeśli zarodki nie podejmują wzrostu lub zaczynają degenerować, nie zostają zakwalifikowane do mrożenia.

Obecnie żadne dane ani te pochodzące z wieloletnich obserwacji zwierząt, ani dane dotyczące kriokonserwacji u ludzi, nie dają dowodów na to, że u dzieci urodzonych w wyniku najpierw zamrożenia, a potem rozmrożenia i transferu zarodków obserwuje się większą liczbę nieprawidłowości niż u dzieci urodzonych w wyniku tzw. świeżych cykli IVF.

Obecnie witryfikację uznaje się za najlepszą metodę mrożenia zarodków. W Klinikach INVICTA jej skuteczność wynosi 99%. Co ważniejsze, odsetek ciąż po transferze rozmrożonych zarodków nie różni się od tego uzyskiwanego po transferach świeżych.

Kolejne zdjęcia przedstawiają 3 zarodki w stadium blastocysty przed  zamrożeniem oraz 2 godziny po rozmrożeniu. Oczywiście na pierwszys rzut oka widać różnicę w morfologii blastocyst przed zamrożeniem i po rozmrożeniu. Zarodki po rozmrożeniu potrzebują kilku godzin na odzyskanie pierwotnego kształtu, ze względu na czas trwania procesu ponownego nawodnienia.

Zarodki rozmrażane są około 3-4 godziny przed planowanym transferem,  taki czas jest optymalny na rozprężenie jamy blastocysty i powrót do wyjściowej morfologii.

Mrożenie pozwala na długoterminowe przechowywanie zarodków i ich późniejsze wykorzystanie w odpowiednim dla pary czasie.

W klinice INVICTA metodą kriokonserwacji zarodków stosowaną od 2007 roku jest witryfikacja. W przeciwieństwie do metody, stosowanego wcześniej tzw. powolnego mrożenia, jest ona zdecydowanie bardziej skuteczna i bezpieczniejsza dla zarodków. Witryfikacja polega na błyskawicznym schładzaniu zarodków (w tempie około 20 stopni Celsjusza/min) w obecności substancji ochronnych, czyli krioprotektantów. Dzięki temu zapobiega się wytwarzaniu kryształków lodu, których powstawanie jest główną przyczyną uszkadzania komórek zarodka podczas mrożenia. Struktura, która powstaje w wyniku witryfikacji, pod względem budowy przypomina szkło.