Dni płodne – co należy wiedzieć i jak je policzyć?

Dni płodne – czym są? Jest to okres, w którym komórka jajowa dojrzewa i wydostaje się z jajnika (jajeczkowanie). Komórka jajowa, która wydostała się z jajnika, może żyć do 24 godzin. Kobieta jest płodna tylko wtedy, kiedy pojawia się komórka jajowa. Do poczęcia może dojść tylko w ciągu tych 24 godzin, ale ze względu na to, że plemniki mogą żyć w śluzie macicy nawet przeciętnie 2-5 dni (niektóre źródła mówią o 7 dniach) dlatego 5 dni przed uwolnieniem się komórki jajowej (owulacją) mówimy o czasie płodnym. Także 3-4 dni po owulacji są czasem płodnym.

Dni niepłodne to okres od chwili obumarcia komórki jajowej do miesiączki. Ten okres jest stały. Trwa zazwyczaj 14 dni. Daje to możliwość ustalenia, w którym dniu może nastąpić owulacja.

Należy podkreślić, że powyższe informacje dają jedynie orientacyjną wiedzę o okresach płodnych i niepłodnych. Metoda ta bazuje na zapamiętywaniu daty miesiączki, po to, aby móc obliczyć datę następnej, co z kolei pozwoli określić dzień owulacji, a tym samym czas, w którym może dojść do poczęcia dziecka.

Obserwacja śluzu

Po skończonej miesiączce w większości cykli szyjka macicy jest zaczopowana korkiem gęstego śluzu. W miarę dojrzewania komórki jajowej pojawia się śluz. Początkowo śluz jest mętny i lepki, ale stopniowo zmienia się w bardziej rozciągliwy, przejrzysty i śliski. Zwiększa się też jego ilość. Wreszcie śluz wygląda jak surowe białko jaja kurzego. To właśnie jest śluz płodny.

Proces zmieniania się śluzu od chwili jego pojawienia się, do osiągnięcia konsystencji surowego białka jajka kurzego, trwa około 6 dni. Pod koniec obecności białkopodobnego śluzu następuje jajeczkowanie – komórka jajowa uwolniona z jajnika przedostaje się do jajowodu. W tym czasie, jeżeli spotka się z plemnikiem, może dojść do zapłodnienia. Po jajeczkowaniu szyjka macicy nie wytwarza już płodnego śluzu (zamiast niego wytwarza się tzw. śluz niepłodny) i ponownie zostaje zamknięta przez gęsty czop śluzowy.

Pomiar temperatury ciała

Hormon progesteron, którego poziom wyraźnie rośnie tuż po owulacji, powoduje zmiany podstawowej temperaturze ciała, co pozwala na ustalenie fazy niepłodności poowulacyjnej. Raptowny skok temperatury oznacza, że rozpoczęła się produkcja progesteronu, a więc wcześniej nastąpiło jajeczkowanie.

Temperaturę należy mierzyć codziennie rano o tej samej godzinie, zaraz po przebudzeniu, na czczo, nie wstając przedtem z łóżka. Jest to tzw. podstawowa temperatura ciała. Kobiety pracujące w nocy mierzą temperaturę po nie mniej niż 5 godzinach wypoczynku w pozycji leżącej, zawsze o tej samej godzinie.

Skok temperatury o ok. 0,5 stopnia Celsjusza następuje po jajeczkowaniu. Temperatura opada ponownie pod koniec cyklu przy rozpoczynającej się następnej menstruacji.

Istnieją jeszcze inne dodatkowe objawy dni płodnych, które towarzyszą jajeczkowaniu. Są to:

• napięcie piersi, wrażliwość brodawek;
• ból w podbrzuszu, po jednej lub po drugiej stronie, zwany bólem owulacyjnym;
• plamienie owulacyjne, objawiające się pojawieniem w śluzie niewielkiej domieszki krwi.

Stosując powyższe metody, kobieta może z bardzo dużą dokładnością określić czas, kiedy jest płodna. Ważne jest, aby kobieta stosowała je razem, ponieważ wtedy dokładność jest większa.

Warto pamiętać, że opisane metody będą miały najwyższą skuteczność w określaniu dni płodnych jedynie u kobiet z regularnymi cyklami płciowymi.