Czego nie robić w ciąży? Co powinnam wiedzieć? Poradnik INVICTA!

Pierwszy trymestr ciąży to jeden z najważniejszych okresów dla rozwijającego się dziecka. To właśnie wówczas dochodzi do tzw. organogenezy, a więc kształtowania się najważniejszych organów i narządów płodu. W pierwszych dwunastu tygodniach ciąży powstaje serce i powiązane z nim układy krwionośny, nerwowy, pokarmowy. W tym czasie kształtują się również nerki i mózg. Dodatkowo, to właśnie w pierwszym trymestrze ciąży powstają takie struktury, jak usta, język, szczęki, uszy i oczy, a także zalążek nosa. Oprócz tego, w ostatnich tygodniach pierwszego trymestru ma miejsce proces rozwoju narządów ruchu. Należą do nich: kości, mięśnie, chrząstki, a następnie stawy kolanowe, łokciowe i skokowe. Pierwszy trymestr jest także niestety najbardziej „niepewnym” i stresującym dla przyszłej mamy okresem ciąży, ponieważ to w trakcie pierwszego trymestru najczęściej dochodzi do samoistnych poronień.

Organogeneza przypadająca na pierwsze 12 tygodni ciąży sprawia, że należy wówczas zwrócić szczególną uwagę na własne zachowania i nawyki. Mogą one mieć negatywny wpływ na prawidłowy rozwój płodu, jego zdrowie, a także dobrostan przyszłej matki.

Alkohol i narkotyki to substancje, które mogą wywołać u dziecka szereg wad i zaburzeń. Należy do nich niewystarczające napięcie mięśniowe, uszkodzenia mózgu, serca, wątroby. Alkohol powoduje u dziecka alkoholowy zespół płodowy FAS, który jest chorobą nieuleczalną. Obarcza on dziecko wieloma niepełnosprawnościami, uszkodzeniami psychicznymi i fizycznymi. Do tego dochodzą również wady rozwojowe u dziecka. Natomiast narkotyki prowadzą najczęściej do silnego niedotlenienia płodu.

W ciąży powinno unikać się szczególnie tych potraw i produktów spożywczych, które mogą powodować zakażenie bakteriami np. z rodzaju listeria. Te bakterie występują między innymi w surowym mięsie i rybach, a mogą doprowadzić nawet do poronienia lub porodu martwego dziecka[nieznany1] . Warto również zredukować spożycie jajek (także gotowanych na miękko), serów pleśniowych, serów typu feta, czy oscypków. Ze względu na właściwości odwadniające nie zaleca się także picia dużej ilości kawy czy czarnej herbaty.

Pewne substancje zawarte w preparatach kosmetycznych mogą być szczególnie szkodliwe dla rozwijającego się płodu. Chodzi tu przede wszystkim o skoncentrowane olejki pozyskiwane z takich roślin, jak: lawenda, jałowiec, hyzop, jaśmin, bazylia, gałka muszkatołowa. Warto także zrezygnować z niektórych zabiegów kosmetycznych, szczególnie tych z zastosowaniem laserów, naświetlań, czy ultradźwięków.

Przenoszenie dużych ciężarów lub nadwyrężanie możliwości organizmu przez ciężarną, może prowadzić do niedotlenienia płodu, a także do poronienia. W tym kontekście warto także zrezygnować ze sportów wysiłkowych lub powodujących nagłe zmiany ciśnienia w organizmie.

Wystawianie organizmu kobiety ciężarnej na działanie bardzo wysokich temperatur może wywołać przegrzanie, co w konsekwencji może doprowadzić do wystąpienia wad wrodzonych płodu.

Już same porządki domowe mogą być w pierwszym trymestrze ryzykowne dla przyszłej mamy. Chodzi tu przede wszystkim o mycie okien, czy wieszanie firanek, co w obliczu ewentualnych zawrotów głowy może doprowadzić do tragedii. Ważne jednak, aby przyszła mama unikała także środków chemicznych takich, jak pestycydy czy substancje zawarte w farbach.

Kontakt przyszłej mamy z kocimi odchodami w pierwszym trymestrze ciąży, może prowadzić do zarażenia toksoplazmozą. To bardzo groźna choroba powodująca u płodu zaburzenia widzenia, niedosłuch, uszkodzenia narządu wzroku, a w skrajnych przypadkach nawet zgon dziecka.

Drugi trymestr ciąży dla wielu kobiet jest tym czasem, który pozwala odetchnąć zarówno psychicznie, jak i fizycznie. Ryzyko poronienia zmniejsza się, a nudności oraz wymioty stają się mniej dokuczliwe. Niestety, kolejne miesiące rozwoju dziecka nie pozwalają przyszłej mamie na rozluźnienie dyscypliny, której przestrzegała w pierwszych 12 tygodniach ciąży. Dlaczego? Ponieważ to właśnie na tym etapie mogą pojawić się pierwsze objawy cukrzycy ciążowej czy nadciśnienia tętniczego u ciężarnej. Cukrzyca ciążowa zwykle mija po porodzie. Natomiast nadciśnienie tętnicze w ciąży zwykle zostaje zdiagnozowane po 20 tygodniu ciąży. Wartości ciśnienia, które powinny niepokoić to ciśnienie skurczowe powyżej 140 mmHg, a rozkurczowe powyżej 90 mmHg. Taki stan zwykle mija 6 tygodni po porodzie. Dodatkowo, powiększający się obwód brzucha może implikować bóle kręgosłupa i głowy.

W drugim trymestrze ciąży przyszła mama powinna pojawić się u lekarza prowadzącego co najmniej 3 razy. Oprócz rutynowego badania ciśnienia, czy pomiaru wagi, konieczne jest wykonanie badań laboratoryjnych: morfologii krwi, analizy moczu, a także wykonanie testu obciążenia glukozą.

Kontynuując zalecenia z pierwszego trymestru, kobieta ciężarna powinna szczególnie zadbać o dietę w kolejnych miesiącach ciąży. Warto pamiętać, że dzienna dawka dodatkowych kalorii, które musi zapewnić sobie przyszła mama, to ok. 70 kcal na dobę w pierwszym trymestrze, 260 kcal na dobę w drugim i 500 kcal na dobę w trzecim trymestrze ciąży.

W ciągu pierwszych 6 miesięcy wyłącznego karmienia piersią zapotrzebowanie energetyczne karmiącej matki wzrasta o około 500 kcal na dobę. Warto, aby w zbilansowanych posiłkach zadbała ona wówczas o prawidłową podaż witaminy C, witamin z grupy B, wapnia, kwasu DHA (warto wprowadzić do diety ryby morskie, jednak nie surowe!), a także pamiętać, aby unikać przejadania się, szczególnie słodyczami.

W drugim trymestrze ciąży szczególnie zalecana jest kontrolowana suplementacja witaminą D, a także jodem, który wspiera prawidłowy rozwój mózgu dziecka.

Trzeci trymestr ciąży, to czas, w którym zarówno kobieta, jak i dziecko stopniowo przygotowują się do porodu. To właśnie wówczas warto szczególnie zadbać o to, aby do rozwiązania nie doszło przedwcześnie. Choć między 28 a 40 tygodniem ciąży przyszłą mamę może trapić szereg dolegliwości, takich jak bóle kręgosłupa, puchnięcie nóg czy zgaga, to w ostatnich tygodniach przed porodem warto utrzymać dobre nawyki wypracowane na przestrzeni ostatnich miesięcy. Aby uniknąć przedwczesnego porodu, warto:

• Unikać używek
  Palenie papierosów w 3 trymestrze ciąży może spowodować przedwczesne odejście wód płodowych i oddzielenie się łożyska. Chcąc zadbać o zdrowie swoje i dziecka, każda ciężarna powinna bezwzględnie zrezygnować z palenia papierosów na każdym etapie ciąży.
• Odpoczywać i unikać stresu
  Zarówno wysoki poziom stresu, jak i przemęczanie organizmu kobiety ciężarnej np. przez obowiązki zawodowe, znacznie podwyższają ryzyko przedwczesnego porodu. Aby temu zapobiec, przyszła mama powinna zadbać o higienę psychiczną i na tym etapie ciąży, zredukować ilość obowiązków do minimum.

Niektóre leki, np. przeciwbólowe, mogą powodować u płodu powstanie wad wrodzonych. Każdorazowe przyjęcie leku bez recepty powinno zostać poprzedzone konsultacją z lekarzem prowadzącym.

Zakażenia pochwy, układu moczowego, a nawet infekcje jamy ustnej, mogą prowadzić do przedwczesnego porodu. Chcąc temu zapobiec, przyszła mama powinna jak najszybciej reagować na każdy stan zapalny toczący się w jej organizmie. Dbanie o zdrowe zęby to długotrwały proces, dlatego warto o niego zadbać jeszcze przed zajściem w ciążę.

Zalecenia dotyczące tego, czego nie robić w ciąży, nie ograniczają „normalnego” funkcjonowania przyszłej mamy. Warto podchodzić do nich racjonalnie, ze świadomością tego, że każda z decyzji podjętych przez przyszłą mamę ma wpływ nie tylko na to, jaki będzie jej stan zdrowia i samopoczucie w trakcie ciąży, ale przede wszystkim na to, jakie warunki do rozwoju zapewni swojemu dziecku. Ciąża, nie jest czasem „do przetrwania”, ale najlepszym momentem na to, aby zadbać o siebie, wypracować zdrowe nawyki i ze spokojem oczekiwać dziecka.