Nieprawidłowa odpowiedź na stymulację

Program stymulacji dobierany jest do profilu hormonalnego pacjentki. Lekarz dobiera go indywidualnie na podstawie m.in. wyników badań, dotychczasowej historii medycznej i oczekiwań pary

W praktyce klinicznej stosuje się standardowo dwie ścieżki postępowania:

• protokół stymulacji długi, który rozpoczyna się podaniem leków tzw. agonistów we wcześniejszym cyklu menstruacyjnym
• protokół krótki, podczas którego stymulację inicjuje się w fazie folikularnej i realizuje w trakcie jednego cyklu.

Coraz częściej mówi się jednak o korzyściach płynących z indywidualizacji postępowania i modyfikacji tradycyjnych protokołów.

Jednym z nowszych rozwiązań jest zastosowanie tzw. superstymulacji (stymulacja w fazie folikularnej, przechodząca w fazę lutealną) lub stymulacja tylko w fazie lutealnej. Wyżej wymienione sposoby postępowania wykorzystywane są w przypadku, gdy konieczne jest uzyskanie większej liczby komórek jajowych, jeśli u pacjentki występuje ryzyko obniżonej jakości oocytów, a także przy niskiej rezerwie jajnikowej.

Niepowodzenia poprzednich procesów mogą wynikać z braku dopasowania postępowania do potrzeb i organizmu pacjentki. W doborze protokołu o optymalnej skuteczności, ustaleniu poszczególnych leków i ich dawek, pomocne mogą okazać się wyniki AMH i dodatkowych badań.

Podobnie jak nieodpowiedni dobór leków, nieprawidłowy dzień rozpoczęcia terapii, czy obecność przedwcześnie dominującego pęcherzyka w jajniku (którego aktywność może blokować wzrost innych pęcherzyków) może zaburzać proces stymulacji. Z tego powodu konieczna jest szczegółowa ocena USG na różnych etapach procesu leczenia. Czasami mimo odpowiedniego poziomu AMH odpowiedź na stymulację jest zbyt słaba. Nieprawidłowości mogą również wystąpić w genach – wynikać z polimorfizmu lub mutacji genów dla hormonów LH, FSH, estradiolu i innych oraz ich receptorów. Warto przed rozpoczęciem programu, przeprowadzić odpowiednią diagnostykę, która pozwoli ocenić szansę na prawidłową odpowiedź przy zmianie postępowania.

W wyniku niewystarczającej odpowiedzi na stymulację, może rozwinąć się zbyt mała liczba pęcherzyków, można również uzyskać niedojrzałe komórki. Czasami może nawet dojść do zakończenia stymulacji jeszcze przez pobraniem komórek jajowych.

Może być to konieczne np. w przypadku nadmiernej odpowiedzi jajników na stymulację. Kontynuacja leczenia w takiej sytuacji obarczona jest dużym ryzykiem zespołu hiperstymulacji. Objawia się on powiększeniem jajników, wymiotami, nudnościami, zaburzeniami w oddychaniu, zwiększoną koncentracją erytrocytów we krwi, zaburzeniami pracy wątroby, a w bardzo poważnych i skrajnych przypadkach zakrzepicą niewydolnością nerek. W wyjątkowych sytuacjach może doprowadzić nawet do śmierci.

W sytuacji nieprawidłowej odpowiedzi pacjentki na stymulację należy zmodyfikować sposób prowadzenia procesu pod kątem indywidualnych potrzeb pacjentki. Jedną z możliwości jest również zastosowanie dodatkowej terapii farmakologicznej lub suplementacji. Czasami konieczna jest diagnostyka genetyczna w kierunku polimorfizmu odpowiednich genów mogących mieć wpływ na terapię.