Data aktualizacji: 25 lipca 2024
Data utworzenia: 31 sierpnia 2023
Przeczytasz w 9 min
W czasie ciąży fragmenty DNA dziecka krążą we krwi matki. W ramach testów NACE i Panorama pobiera się krew od ciężarnej kobiety i w wyniku badań określa się występowanie wielu nieprawidłowości genetycznych.
Jest to tzw. wolne płodowe DNA – ang. cell free fetal DNA, czyli krótkie fragmenty DNA płodu, które są usuwane do krwiobiegu matki z komórek trofoblastu łożyska. Pobierając krew przyszłej mamy, możemy zbadać w nim cffDNA dziecka – pojawia się ono we krwi matki już od 4 tygodnia ciąży, a jego stężenie rośnie wraz z rozwojem dziecka.
Kiedy przyszła mama jest w 12 tygodniu ciąży, cffDNA płodu stanowi ok 10-12% całego pozakomórkowego DNA w krwi mamy.
Test NACE i test PANORAMA to dwa różne badania prenatalne, które należą do grupy nieinwazyjnych testów prenatalnych wykonywanych z krwi ciężarnej. Oba testy opierają się na analizie wolnego pozakomórkowego DNA płodowego, tzw. cffDNA, które krąży we krwi ciężarnej.
Wykonuje się je w celu określenia ryzyka trisomii 21, 18 i 13 (czyli zespołu Downa, zespołu Edwardsa i zespołu Patau) oraz innych chorób genetycznych u płodu. Chociaż oba testy analizują wolne płodowe DNA, to różnią się metodologią i zakresem wykrywanych chorób genetycznych. Dodatkowo, test prenatalny Panorama można wykonać już od 9 tygodnia ciąży, natomiast test NACE tydzień później.
Testy prenatalne NACE®24 i PANORAMA cechuje wysoka czułość i pozytywna wartość predykcyjna. Jednocześnie mają najniższy wskaźnik wyników fałszywie dodatnich w porównaniu do innych przesiewowych badań prenatalnych.
Dzięki wykorzystywaniu najnowszej technologii w Laboratoriach Medycznych INVICTA, nieinwazyjne testy prenatalne NACE®24 i PANORAMA są w stanie zbadać cffDNA dziecka, nawet jeśli w badanej próbce, będzie niewielka jego ilość – od nawet 2 do 2,8%. Jest to nawet dwukrotnie mniej w porównaniu z innymi dostępnymi prenatalnymi testami nieinwazyjnymi na rynku – dzięki temu oba testy dają gwarancję otrzymania wyniku prawie dla wszystkich badanych próbek.
Przesiewowe testy prenatalne są:
Łatwe – można go wykonać już od 9-10 tygodnia ciąży. Nie potrzebujesz skierowania od lekarza.
Bezpieczne – do testu potrzebne jest zwykłe pobranie krwi.
Szybkie – wynik otrzymasz od 6 do 14 dni. Sprawdzisz go na platformie www.medipoint.pl
Czułe – wykrywa na poziomie 99,9 procent, najczęstsze zaburzenia liczbowe chromosomów: zespół Downa, Zespół Edwardsa, Zespół Patau.
Efektywne – uzyskujemy wyniki dla ponad 99% analizowanych próbek, bez konieczności powtórnego pobrania krwi.
Niezawodne – wyniki dla testów NACE®24 i PANORAMA otrzymasz nawet przy niskiej frakcji wolno płodowego DNA <2 – 2,8% (nawet 2x mniej niż w innych testach).
Materiał genetyczny, czyli DNA, którego zadaniem jest przechowywanie kompleksowej informacji genetycznej o organizmie. Znajduje się w strukturach nazywanych chromosomami i odpowiada za prawidłowy rozwój i funkcjonowanie ciała człowieka. Nieinwazyjny test prenatalny NACE®24 bada wszystkie chromosomy dziecka, sprawdzając, czy nie ma odchyleń dotyczących ich liczby oraz niezrównoważeń fragmentów DNA powyżej 7 Mpz.
Prawidłowy zestaw chromosomów – czyli kariotyp – zawiera 23 pary chromosomów. Ostatnia para to chromosomy płci. U kobiety występują dwa chromosomy X, u mężczyzny chromosom X i Y.
Aneuploidie to zmiany liczby chromosomów w kariotypie dziecka. Zespół Downa to najczęstsza nieprawidłowość polegająca na występowaniu trzech kopii chromosomu 21. Wiążą się one z niepełnosprawnością umysłową dziecka, ale również z szeregiem wad serca, przewodu pokarmowego czy wiotkością uogólnioną. Ryzyko wystąpienia takich zmian rośnie wraz z wiekiem matki, a w szczególności u kobiet powyżej 35. roku życia.
Zmiany w budowie to delecje i duplikacje, które również związane są z istotnymi zespołami genetycznymi. Takie zmiany mogą prowadzić do zaburzeń rozwojowych dziecka – niepełnosprawności intelektualnej oraz wad poszczególnych narządów. Test NACE nie wykryje zespołu DiGeorge’a, a w pozostałych 4 wymienionych zespołach delecyjnych wykryje tylko te, które będą miały delecję o rozmiarze 7 Mpz lub więcej.
Jednak atutem testu NACE jest przeskanowanie całego genomu pod kątem rzadkich delecji/duplikacji, których rozmiar wynosi 7 Mpz lub więcej. Mutacje dotyczące struktury chromosomu powstają losowo lub na skutek nosicielstwa wad strukturalnych chromosomowych u rodziców. Zatem wynik badania NACE 24 może stać się też wskazaniem do badania kariotypu obojga rodziców.
NACE | NACE 24 | Test PANORAMA chromosomy 13, 18, 21, X i Y; triploidia (PANORAMA PRENATAL PANEL)
| Test PANORAMA + zespół Di George’a chromosomy 13, 18, 21, X i Y; triploidia, delecja 22q11.2 (PANORAMA PRENATAL PANEL + 22q11.2 DELETION) | Test PANORAMA + panel mikrodelecji chromosomy 13, 18, 21, X i Y; triploidia, 5 mikrodelecji (PANORAMA EXTENDED PANEL) | |||||||
od którego tygodnia ciąży można wykonać test | od 10 tygodnia ciąży | od 10 tygodnia ciąży | od 9 tygodnia ciąży | od 9 tygodnia ciąży | od 9 tygodnia ciąży | ||||||
badana próbka | krew matki | krew matki | krew matki | krew matki | krew matki | ||||||
Ciąża pojedyncza | TAK | TAK | TAK | TAK | TAK | ||||||
Ciąża bliźniacza jednojajowa | TAK | NIE | TAK | TAK | NIE | ||||||
Ciąża bliźniacza dwujajowa | TAK | NIE | TAK | NIE | NIE | ||||||
Ciąże z komórek jajowych dawczyń | TAK | TAK | TAK | NIE | NIE | ||||||
miejsce wykonywania testu | Igenomix, S.L, Hiszpania | Igenomix, S.L, Hiszpania | Natera Inc., USA | Natera Inc., USA | Natera Inc., USA | ||||||
czas oczekiwania na wynik | 6 dni roboczych | 6 dni roboczych | 14 dni | 14 dni | 14 dni | ||||||
% frakcji płodowej DNA, od której uzyskuje się wynik testu | ≥2% | ≥2% | ≥2,8% | ≥2,8% | ≥2,8% | ||||||
metodologia oznaczania | NGS, analiza całogenomowa | NGS, analiza całogenomowa | analiza SNP | analiza SNP | analiza SNP | ||||||
Zespół Downa (trisomia 21) | TAK | TAK | TAK | TAK | TAK | ||||||
Zespół Edwardsa (trisomia 18) | TAK | TAK | TAK | TAK | TAK | ||||||
Zespół Patau (trisomia 13) | TAK | TAK | TAK | TAK | TAK | ||||||
Trisomie innych autosomów | NIE | TAK | NIE | NIE | NIE | ||||||
Monosomia ch. X – zespół Turnera | TAK | TAK | TAK (niedostępna dla bliźniaków dwujajowych i ciąży z komórki jajowej dawczyni) | TAK | TAK | ||||||
Inne aneuploidie chromosomów płciowych | TAK | TAK | TAK (niedostępna dla bliźniaków dwujajowych i ciąży z komórki jajowej dawczyni) | TAK | TAK | ||||||
zespół DiGeorge’a | NIE | NIE | NIE | TAK | TAK | ||||||
zespół delecji 1p36, zespół Cri du Chat zespół Angelmana/ zespół Pradera Williego | NIE | TAK, jeżeli delecja ma rozmiar 7 Mpz lub więcej | NIE | NIE | TAK | ||||||
Płeć | TAK | TAK | TAK | TAK | TAK | ||||||
Zygotyczność | NIE | NIE | TAK | TAK | nd | ||||||
Frakcja DNA płodu dla każdego z bliźniaków | NIE | NIE | TAK | TAK | nd | ||||||
Płeć płodu dla każdego z bliźniąt | NIE | NIE | TAK | TAK | nd | ||||||
Triploidia | NIE | NIE | TAK | TAK | TAK | ||||||
Zespół znikającego bliźniaka | NIE | NIE | TAK | TAK | TAK | ||||||
Wskazaniem do testów NACE i PANORAMA są nieprawidłowe wyniki tradycyjnych badań prenatalnych (USG i testu PAPP-A). Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGiP) oraz Polskiego Towarzystwa Genetyki Człowieka (PTGC) badanie NIPT powinno być zaproponowane ciężarnej, jeśli ryzyko wyliczone na podstawie wyniku badania przesiewowego w I trymestrze ciąży wynosi 1:300–1000 lub gdy pacjentka nie miała wykonanej diagnostyki w I trymestrze ciąży, a należy do grupy podwyższonego ryzyka (wiek po 35. roku życia, urodzenie dziecka z wadą genetyczną w poprzedniej ciąży, przypadki aberracji chromosomowych w rodzinie).
Z kolei w przedziale ryzyka 1:100 do 1:300 uzasadniona jest alternatywna propozycja przeprowadzenia NIPT lub inwazyjnej diagnostyki genetycznej. Badaniu NIPT mogą się też poddać pacjentki, u których istnieją przeciwwskazania do przeprowadzenia inwazyjnych badań prenatalnych (np. zwiększone ryzyko poronienia, zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B, wirusem HIV) lub w przypadku obawy rodziców przed ewentualnymi powikłaniami prenatalnej diagnostyki inwazyjnej.
Ze względu na całkowitą nieinwazyjność, tego rodzaju badania mogą wykonać wszystkie młode mamy, które w czasie ciąży odczuwają niepokój o stan zdrowia swojego dziecka. Według amerykańskich zaleceń testy NIPT powinno się proponować każdej kobiecie po ukończeniu 9-10 tygodnia ciąży.
Upewnij się, że Twoje dziecko jest zdrowe. Skorzystaj z czułego i bezpiecznego testu, który możesz wykonać szybciej niż inne badania prenatalne.