Przyrost masy ciała w ciąży – prawidłowe parametry i kontrola

Przyrost masy ciała u przyszłej mamy w ciągu 9 miesięcy powinien się zawierać się w przedziale między 9-18 kg. Pojawienie się dodatkowego ciężaru jest składową – stopniowego rozwoju płodu, wzrostu macicy, przybywania wód płodowych, rozwoju łożyska, wzrostu piersi oraz zwiększenia ilości krwi krążącej i tkanki tłuszczowej w ciele ciężarnej.

Marta Targońska
położna,
Klinika Zdrowia Kobiety INVICTA

Przyrost masy ciała u przyszłej mamy w ciągu 9 miesięcy powinien się zawierać się w przedziale między 9-18 kg. Pojawienie się dodatkowego ciężaru jest składową – stopniowego rozwoju płodu, wzrostu macicy, przybywania wód płodowych, rozwoju łożyska, wzrostu piersi oraz zwiększenia ilości krwi krążącej i tkanki tłuszczowej w ciele ciężarnej.

Ważne jest, by jeszcze przed ciążą kobieta wyliczyła swoje BMI (body mass indeks) – na podstawie uzyskanego wyniku można w łatwy sposób określić tzw. grupę wagową do jakiej się należy i ew. podjąć działania mające na celu uregulowanie wagi przed założeniem rodziny.

BMI wylicza się poprzez dzielenie masy ciała (podanej w kg) przez wzrost (mierzony w metrach) do kwadratu (kg/(m)2).

Na tej podstawie wyróżniamy 4 grupy wagowe:

• poniżej 18.5: niedowaga – w tym wypadku kobieta ciężarna powinna przybrać 12.5 – 18 kg w trakcie trwania ciąży.
• 18.5- 24.9: waga prawidłowa – zalecany przyrost między 11.5- 16 kg.
• 25- 29.9: nadwaga – przyrost masy ciała podczas ciąży wahający się między 7.0- 11.5 kg.
• powyżej 29.9: otyłość – w tym przypadku nie zaleca się, by w ciąży przyrost masy ciała był większy niż 9 kg.

Kontrola masy ciała jest jednym z podstawowych pomiarów wykonywanych przez położne przed każdorazową wizytą
u lekarza prowadzącego ciążę. Jej przyrost powinien być ściśle kontrolowany i rejestrowany w karcie ciąży pacjentki.

Normy dla poszczególnych trymestrów (dla grupy BMI 18.5- 24.9) przedstawiają się następująco:

• I trymestr – przyrost masy ciała 1-2 kg lub WCALE
• II trymestr – przyrost masy ciała około 6 kg (nie powinien być większy niż 0.5 kg na tydzień!)
• III trymestr – przyrost masy ciała około 5 kg

Należy jednak pamiętać, że przyrost masy ciała to kwestia indywidualna i u poszczególnych kobiet może znacząco się różnić. Tak samo różni się waga płodu, która ściśle wpływa na wagę ciężarnej. W 8 tyg. ciąży płód waży średnio 1 gram i ma 1.5 cm długości. Do 20 tygodnia ciąży długość dziecka mierzona jest w wymiarze ciemieniowo-siedzeniowym (czyli od głowy do pośladków), po tym czasie istnieje możliwość zmierzenia całej długości płodu włącznie z nóżkami. 25-tygodniowy płód mierzy około 35 cm oraz waży średnio 650 gramów, natomiast w 34 tygodniu ciąży dziecko ma już 45 cm długości i waży ponad 2 kg. Średnia masa urodzeniowa płodu wynosi około 3600 g.

Nadmierny przyrost masy ciała może wiązać się nie tylko ze zbyt dużą ilością przyjmowanych pokarmów, ale również z zatrzymaniem wody w organizmie, występowaniem obrzęków, nieregularną dietą, co w konsekwencji może prowadzić do gestozy czyli zatrucia ciążowego będącego stanem zagrożenia zdrowia i życia matki oraz płodu!

Zbyt niski przyrost masy ciała w ciąży będzie się wiązać z niską masą urodzeniową płodu. Powikłanie to może zwiększyć śmiertelność okołoporodową, a także przyczynić się do powstania rozmaitych problemów rozwojowych u dziecka. Oznaczać może ryzyko chorób układu krążenia, nadciśnienia tętniczego czy cukrzycy w przyszłości.

Kontrola przyrostu masy ciała w czasie ciąży jest zatem bardzo istotna – wczesne wykrycie nieprawidłowości pozwala na szybkie zasięgniecie porady specjalisty i podjęcie działań, które umożliwią optymalne zadbanie o zdrowie mamy i dziecka.