Data aktualizacji: 11 lipca 2024
Data utworzenia: 25 grudnia 2023
Przeczytasz w 6 min
Jeszcze do niedawna w leczeniu chirurgicznym schorzeń narządów jamy brzusznej kobiet stosowano laparotomię czyli rozcięcie powłok brzusznych w okolicy nadłonowej lub podłużnie poniżej pępka. Nowe techniki chirurgiczne, będące efektem postępu technologicznego, opierają się na zasadzie małoinwazyjnej ingerencji w ludzki organizm podczas zabiegu operacyjnego. Taką możliwość daje laparoskopia, należąca do endoskopowych metod chirurgicznych.
Laparoskopia w dosłownym tłumaczeniu oznacza metodę wziernikowania (oglądania) wnętrza jamy brzusznej. Historia metody sięga końca XIX wieku, jednak dopiero w dwóch ostatnich dekadach ubiegłego wieku nabrała ona znaczenia w procesie diagnozowania różnych chorób mających lokalizację w jamie brzusznej. Standardowo wyróżniamy laparoskopię diagnostyczną oraz operacyjną. Laparoskopia diagnostyczna stosowana jest w celu diagnozy ostrych, jak też przewlekłych bólów brzucha, guzów jamy brzusznej, chorób pęcherzyka żółciowego czy podczas zabiegów kontrolnych do określania zaawansowania choroby nowotworowej. Laparoskopia operacyjna, dzięki zastosowaniu nowoczesnej techniki medycznej również nabiera coraz większego znaczenia w leczeniu chirurgicznym. Operacja laparoskopowa to wykonywanie wielu operacji chirurgicznych i ginekologicznych przy użyciu skomplikowanej aparatury technicznej, która pozwala uwidocznić narządy jamy brzusznej w optycznym powiększeniu oraz za pomocą specjalnych mikronarzędzi nacinać, wycinać i usuwać fragmenty chorych tkanek czy narządów. Zabieg laparoskopowy pozwala chirurgowi nie tylko na zdiagnozowanie choroby, ale jednocześnie umożliwia podjęcie właściwego leczenia chirurgicznego.
W ginekologii laparoskopię stosuje się głównie ze względu na mniejszą urazowość w porównaniu z tradycyjnymi metodami chirurgicznymi. Wiele schorzeń nie wymaga dużego pola operacyjnego, aby postawić prawidłową diagnozę. Badanie laparoskopowe pozwala ocenić budowę, stan oraz położenie narządów wewnętrznych, a w szczególności narządów płciowych miednicy mniejszej, umożliwiając w ten sposób rozpoznanie nieprawidłowości. Laparoskopia najczęściej znajduje zastosowanie w leczeniu torbieli jajnikowych, w niepłodności, diagnostyce i leczeniu endometriozy oraz ciąży pozamacicznej. Zwykle stosuje się ją w sytuacji, gdy dotychczasowe badania wykazały u pacjentki: niepłodność, zmianę w jajnikach o charakterze guza, wady rozwojowe narządów płciowych, ciążę pozamaciczną jajowodową, mięśniaka macicy, zrosty wewnątrzbrzuszne i okołojajowodowe, a także w przypadku stwierdzenia zapalenia jajowodów oraz innych objawów chorobowych, takich jak niewyjaśnione bóle podbrzusza czy nieprawidłowe krwawienia maciczne.
Operacje laparoskopowe są zabiegami małoinwazyjnymi i bardzo rzadko występują po nich powikłania. Duże znaczenie dla bezpieczeństwa metody mają nowoczesny sprzęt wykorzystywany przy laparoskopii oraz wykwalifikowana kadra medyczna, podejmująca leczenie.
Laparoskopia jest zabiegiem chirurgicznym przeprowadzanym w znieczuleniu ogólnym. Specjalne mikronarzędzia elektrochirurgiczne stosowane przy operacjach laparoskopowych pozwalają przecinać, wycinać i usuwać fragmenty chorych tkanek lub narządów.
Uproszczony schemat laparoskopii
Podstawowym narzędziem, stosowanym w tej metodzie jest system wizyjny czyli teleskop optyczny z podłączoną mikrokamerą i światłowodem – tłumaczy dr n. med. Marek Neuberg, Ordynator Oddziału Chirurgii i Ginekologii w Klinice Leczenia Niepłodności INVICTA. – Teleskop optyczny wprowadza się do jamy brzusznej przez pępek, w którego dnie wykonuje się podłużne nacięcie na długość od 5 do 10mm. Używa się do tego specjalnej rurki, która nazywana jest trokarem. Na początku jednak przy pomocy tzw. Igły Veressa wypełnia się jamę brzuszną dwutlenkiem węgla, który podnosi powłoki brzuszne i rozsuwa poszczególne narządy wewnętrzne. Przez niewielkie 5mm nacięcia skóry brzucha, wprowadza się do jamy brzusznej mikronarzędzia za pomocą trokarów. Kamera przekazuje obraz z wnętrza jamy brzusznej do monitora. Operator, patrząc się w monitor, ogląda poszczególne narządy wewnątrz jamy brzusznej, a przy pomocy mikronarzędzi operuje chore organy – wyjaśnia dr Neuberg. Podczas operacji laparoskopowej odpowiednia aparatura kontroluje pracę kamery wizyjnej, regulując oświetlenie pola operacyjnego oraz ciśnienie i przepływ dwutlenku węgla, który wypełnia jamę brzuszną. Po zakończonym zabiegu operacyjnym, wypuszcza się dwutlenek węgla z jamy brzusznej, a powstałe nacięcia zeszywa pojedynczymi szwami.
Operacje laparoskopowe to przede wszystkim zabiegi operacyjne, które nie wymagają rozcięcia powłok brzusznych. W trakcie laparoskopii wykonuje się jedynie niewielkie, kilkumilimetrowe nacięcia skóry, które wykonywane są z ogromną precyzją. Powiększenie optyczne uzyskiwane podczas laparoskopii, pozwala na bardzo dokładne zoperowanie chorych narządów, zaś stosowane narzędzia elektrochirurgiczne umożliwiają minimalizowanie utraty krwi w czasie zabiegu operacyjnego. Po operacjach laparoskopowych pacjent bardzo szybko wraca do zdrowia, a powikłania związane z urazem operacyjnym są zdecydowanie mniejsze niż w przypadku tradycyjnych metod. Główną zaletą zabiegów laparoskopowych jest szybkie gojenie się ran oraz niewielkie blizny, co jest szczególnie ważne dla młodych kobiet. Laparoskopia to również doskonałe narzędzie diagnostyczne w przypadku niepłodności. Wykrywa ona nieprawidłowości anatomiczne, związane z patologią rozrodu, stanowi też najdokładniejszą metodę sprawdzenia drożności jajowodów.
Obecnie większość zabiegów ginekologicznych można wykonywać techniką laparoskopową. W chirurgii najbardziej powszechne zastosowanie znajduje ona w przypadkach operacji usunięcia pęcherzyka żółciowego, w ginekologii zaś – usunięcia torbieli jajnikowych, guzów przydatków, mięśniaków macicy, a także leczenia endometriozy i ciąży pozamacicznej. Wykonywane jest także całkowite laparoskopowe wycięcie macicy.