Konsultacja medyczna: lek. Katarzyna Gross-Kępińska (Tyrkin)
Data aktualizacji: 11 lipca 2024
Data utworzenia: 29 listopada 2023
Przeczytasz w 6 min
Przyczyny niepłodności u mężczyzn są zróżnicowane i obejmują szeroki zakres czynników, od chorób urologicznych, takich jak żylaki powrózka nasiennego czy infekcje prostaty, po choroby genetyczne i zaburzenia hormonalne. Diagnostyka niepłodności męskiej obejmuje badania nasienia, oceniające jego jakość, objętość, ruchliwość i żywotność plemników.
Leczenie niepłodności męskiej obejmuje różne metody, od farmakoterapii przez leczenie zabiegowe po zmiany stylu życia, takie jak poprawa diety. W artykule tym przyjrzymy się bliżej przyczynom, diagnostyce i skutecznym strategiom leczenia niepłodności męskiej, kierując uwagę na oczekiwane efekty oraz znaczenie tej problematyki w kontekście życia rodzinnego.
Czyli niska liczba plemników, ich słaba ruchliwość, a także wady morfologiczne. Wpływają na nie głównie stres i niezdrowy styl życia. Stacjonarny tryb pracy, monotonna dieta, brak regularnego wysiłku fizycznego, picie alkoholu i palenie papierosów także przyczynia się do zmniejszenia potencjału płodności mężczyzny.
Najlepszym rozwiązaniem w kwestii odżywiania jest przyjmowanie posiłków zawierających duże ilości warzyw, owoców i ryb. Produkty te są bogate w wielonienasycone kwasy tłuszczowe, antyoksydacyjne witaminy oraz mikroelementy.
Z badań wynika, iż dieta bogata w warzywa i owoce polepsza parametry nasienia. Natomiast częste spożycie tłustych mięsnych pokarmów oraz mleka może pogarszać jakość nasienia. Kolejne badanie potwierdza tezę, iż wysiłek fizyczny pozytywnie wpływa na nasze organizmy – w aspekcie płodności poprawia parametry nasienia i pozytywnie wpływa na profil hormonalny.
Natomiast mężczyźni spędzający zbyt wiele czasu przy komputerze (powyżej 10 godzin dziennie) zwiększają u siebie ryzyko nieprawidłowego wyniku spermiogramu. Dlatego tak ważne jest zwrócenie pacjentom uwagi na odpowiedni styl życia.
Mogą powodować spadek produkcji naturalnego testosteronu, a także upośledzać proces powstawania i dojrzewania plemników.
Czyli wynikające z wszelkiego rodzaju chorób zaburzenia płodności. Należą do nich: atrofia jąder (zmniejszenie ich objętości), zaburzenia erekcji, czy obniżenie libido.
Niedoczynność przysadki mózgowej to schorzenie, które może istotnie wpływać na płodność mężczyzn. Przysadka mózgowa pełni kluczową rolę w regulacji hormonalnej, a niedoczynność tego narządu może prowadzić do zaburzeń homeostazy organizmu, w tym obniżenia produkcji hormonów gonadotropowych, takich jak LH i FSH.
Te hormony są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania jąder i produkcji plemników. Niedobór hormonów gonadotropowych może skutkować hipogonadyzmem, co manifestuje się obniżoną ilością testosteronu oraz zmniejszoną jakością nasienia.
W rezultacie mężczyzna z niedoczynnością przysadki mózgowej może doświadczać trudności w osiągnięciu płodności, co podkreśla istotność diagnozy i leczenia tej schorzenia w kontekście działań mających na celu przywrócenie płodności.
Jedynie część niepłodności męskiej może być skutecznie leczona farmakologiczne, gdyż tylko u części pacjentów możemy zastosować leczenie przyczynowe.
W przypadku obniżonej ilości plemników lub ich ruchliwości, jak również ich budowy, najczęściej w terapii wykorzystywane są substancje zwyczajowo nazywane antyestrogenami. W leczeniu stosuje się clomiphen (25mg) oraz tamoxifen (20mg). Jednak brak jest dostatecznej liczby dobrze przeprowadzonych badań, które bezsprzecznie potwierdziłyby skuteczność terapii antyestrogenami.
Stosuje się także terapię antyoksydantami takimi jak witaminy E i C, koenzym Q10, selen. Na podstawie danych bazy Cochrane dowiedziono, iż terapia antyoksydantami u mężczyzn z obniżoną płodnością zwiększa ilość żywych urodzeń i częstość ciąż u par poddawanych procedurom wspomaganego rozrodu.
Kolejnymi związkami stosowanymi celem poprawy ruchliwości plemników są L-karnityna i L-acetylokarnityna. L-karnityna (odgrywa główną rolę w procesach metabolicznych w mitochondriach komórek). Znaczącą rolę L-karnityny w prawidłowym dojrzewaniu plemników sugeruje wysokie stężenie L-karnityny w najądrzach oraz L-acetylokarnityny w plemnikach.
W przypadku nieprawidłowego wyniku fragmentacji DNA plemników zaleca się stosowanie antyoksydantów, które działają ochronnie na DNA plemnika, przez co zmniejszają odsetek nieprawidłowości.
W przypadku ejakulacji wstecznej stosuje się leczenie imipraminą 25mg dwa razy dziennie lub pseudoefedryną 3mg dwa razy dziennie. Mają one poprawiać funkcję zwieracza wewnętrznego cewki moczowej i wywołać prawidłową ejakulację. Jednak skuteczność tych preparatów jest ograniczona.
Jest to obszerna grupa zaburzeń. Bardzo istotne jest zebranie dokładnego wywiadu, gdyż często przyczyna zaburzeń ma podłoże psychologiczne lub wynika z chorób współistniejących oraz przyjmowanych leków. Ze względu na specyfikę dolegliwości problemem powinien zająć się doświadczony seksuolog. W zależności od przyczyny w terapii stosowane są inhibitory fosfodiesterazy 5, testosteron, antagoniści dopaminy.
Najczęściej nie jest zalecane, a w wyjątkowych przypadkach stosuje się metodę laparoskopową. Wykonywana jest ona z dostępu przezotrzewnowego i polega ona na zamknięciu żyły jądrowej specjalnymi klipsami.
Dzięki tej metodzie udaje się zachować prawidłowe funkcjonowanie tętnicy i naczyń limfatycznych. Skuteczność metody w poprawie parametrów nasienia, u pacjentów z klinicznie jawnymi żylakami powrózka nasiennego, według części prac stwierdza się nawet u 60-70% pacjentów. Skuteczność metody powinna być oceniona nie wcześniej niż po 3 miesiącach od operacji.
U pacjentów z niedrożnością najądrzy lub nasieniowodów, która może być wrodzona lub nabyta – np. w związku ze stanem zapalnym, urazem czy też wazektomią wykonaną w celach antykoncepcyjnych – można zastosować techniki mikrochirurgiczne. Mają one na celu uzyskanie lub przywrócenie drożności nasieniowodów.
Podsumowując, męska niepłodność stanowi kompleksowy problem, którego rozwiązanie wymaga zrozumienia różnorodnych czynników wpływających na płodność mężczyzn. Zmiana niezdrowego trybu życia, takie jak unikanie substancji toksycznych, regularna aktywność fizyczna i zdrowa dieta, może odgrywać kluczową rolę w poprawie jakości nasienia.
Jednakże, gdy te kroki nie przynoszą oczekiwanego efektu, istnieją zaawansowane metody wspierania płodności, takie jak in vitro. Ta technologia, razem z innymi procedurami medycznymi, oferuje nadzieję na spełnienie marzenia o rodzicielstwie.