Histeroskopia macicy

Histeroskopia to endoskopowa metoda diagnostyczna, pozwalająca na obrazowanie wnętrza kanału szyjki i jamy macicy oraz ocenę ujść macicznych jajowodów. W ostatnich latach do użycia weszły cienkie histeroskopy o owalnym profilu i średnicy 3-4mm.

Histeroskopy owalne, ze względu na małą średnicę pozwalają na oglądanie pod powiększeniem optycznym pochwy, szyjki macicy, ściany macicy, a także ocenę ujścia wewnętrznego i jamy macicy.

Wprowadzanie cienkiego histeroskopu owalnego wgłąb narządów płciowych kobiety nie wymaga wzierników, czy kulociągów ściągających szyjkę macicy do wejścia do pochwy. Co szczególnie istotne, nie ma również potrzeby bolesnego hegarowania, czyli rozszerzania kanału szyjki macicy.

Wskazaniami do wykonywania histeroskopii diagnostycznej są nieprawidłowe krwawienia maciczne niezwiązane z cyklem menstruacyjnym. Mogą to być również obfite lub skąpe miesiączki, nieregularne miesiączki, a także plamienia i upławy przed i pomiesiączkowe. Nieprawidłowe struktury uwidocznione w czasie badania ultrasonograficznego wykonywanego sondą dopochwową, a także niepłodność lub poronienia.

W czasie histeroskopii diagnostycznej wykonywanej przed stosowaniem technik wspomaganego rozrodu „in vitro” oprócz oceny przebiegu szyjki macicy i wejścia do macicy, oglądamy ujścia jajowodowe, wykrywamy wady rozwojowe wewnątrzmaciczne, a ponadto możemy ocenić stan endometrium ważnego w procesie zagnieżdżenia zarodka.

Histeroskopia operacyjna umożliwia, przy zastosowaniu odpowiednich narzędzi chirurgicznych wykonywanie zabiegów operacyjnych wewnątrzmacicznych. Histeroskop operacyjny składa się z teleskopu optycznego, metalowego płaszcza oraz resektoskopu. Elektroresektoskop umożliwia wprowadzenie mikronarzędzi elektrycznych (elektroda pętlowa, kulkowa, walcowa, igłowa) do jamy macicy i wykonywanie nimi odpowiednich ruchów.

Płaszcz zewnętrzny histeroskopu służy do podawania płynu pod ciśnieniem w celu oddzielenia od siebie ścian macicy, tworząc swoiste pole operacyjne. Obturator służy do wprowadzenia całego urządzenia do jamy macicy przez ujście zewnętrzne szyjki macicy, które najpierw uwidaczniamy we wzierniku ginekologicznym (szyjka macicy uchwycona jest ostrym narzędziem zwanym kulo ciągiem).

Kanał szyjki macicy należy rozszerzyć specjalnymi narzędziami zwanymi hegarami. Są to narzędzia o średnicy od 3,5 do 10mm, którymi mechanicznie poszerza się wejście do jamy macicy przez kanał szyjki. Narzędzia histeroskopowe to między innymi nożyczki, kleszczyki oraz ww. narzędzia elektrochirurgiczne (pętle, kulki, walce, igły).

Aparaty elektrochirurgiczne połączone z tymi narzędziami pozwalają ciąć, wycinać, koagulować, czy usuwać mięśniaki podśluzówkowe, lub całą błonę śluzową macicy, przecinać zrosty, przegrody, a także usuwać polipy. Histeroskopia operacyjna wykonywana jest w warunkach sali operacyjnej, z zachowaniem wszelkich zasad aseptyki, najczęściej w krótkim znieczuleniu ogólnym.

Kwalifikacja do zabiegu odbywa się na wizycie lekarskiej podczas której zostanie szczegółowo omówiony zakres diagnostyczno operacyjny zabiegu, sformułowane zostaną cele terapeutyczne, omówiony zostanie sposób przygotowania do zabiegu.

Przed zabiegiem pacjent otrzymuje leki znieczulające podane przez anestezjologa. Zależnie od rodzaju histeroskopii lekarz stosuje odpowiednie manipulatory i narzędzia by wprowadzić histeroskop do kanału szyjki i wgłąb macicy.

Pacjentka przebiera się na sali chorych a następnie przechodzi do sali operacyjnej gdzie siada na zabiegowym fotelu ginekologicznym. Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym z udziałem lekarza anestezjologa.

Do badania wykorzystuje się sterylne narzędzia. Po odkażeniu pola zabiegowego badający wprowadza do kanału szyjki histeroskop. Następnie wypełnia płynem lub gazem (CO2) jamę macicy i ogląda śluzówkę pokrywającą jamę macicy. Dzięki temu następuje ocena ujścia macicznego jajowodów oraz ściany macicy.

Jeśli istnieje taka potrzeba, badający przy pomocy specjalnych kleszczyków wprowadzonych przez histeroskop może też pobrać wycinki śluzówki do badania histopatologicznego. W przypadku stwierdzenia w macicy polipów, zrostów lub mięśniaków podśluzówkowych wymagających leczenia operacyjnego, do macicy przez histeroskop wprowadza się narzędzia i pod kontrolą wzroku usuwa się stwierdzone zmiany. Badanie trwa zwykle od 10 do 40 minut.

Endoskopowa diagnostyka jamy macicy wykonywana za pomocą cienkiego urządzenia optycznego wprowadzanego przez pochwę do wnętrza macicy. Pozwala na umożliwienie oceny wnętrza macicy.

Minihisteroskopia diagnostyczna wykonywana bardzo cienkimi optykami, które umożliwiają wprowadzenie narzędzia bez konieczności używania wziernika, kulociągu i rozszerzania szyjki hegarami.

Histeroskopia diagnostyczna wykonana po rozszerzeniu kanału szyjki macicy. Po obejrzeniu jamy macicy wykonuje się wyłyżeczkowanie jamy macicy celem pobrania błony śluzowej do badania mikroskopowego.

Endoskopowy zabieg operacyjny umożliwiający pod kontrolą obrazu usuwanie z wnętrza macicy polipów, mięśniaków, czy przecinanie zrostów.

Operacja histeroskopowa polegająca na odcięciu szypuły mięśniaka podśluzówkowego i wydobyciu go z macicy.

Operacja histeroskopowa wykonywana elektroresektoskopem, czyli specjalnym narzędziem elektrochirurgicznym. Wycina się za jego pomocą błonę śluzową macicy lub/i uwypuklające się do światła jamy macicy mięśniaki podśluzówkowe.

Operacja histeroskopowa polegająca na przecięciu nożyczkami lub igłą elektrochirurgiczną zrostów wewnątrzmacicznych.

Operacja histeroskopowa wykonywana w sytuacji stwierdzenia ciąży obumarłej do 12 tygodnia. W czasie zabiegu pobierana jest tkanka płodowa celem wykonania badań cytogenetycznych, aby ustalić prawdopodobną przyczynę obumarcia ciąży. Po pobraniu tkanek, jama macicy jest wyłyżeczkowana.

Histeroskopia jest procedurą medyczną, która umożliwia dokładną ocenę wnętrza macicy. Wykorzystuje się ją zarówno w celach diagnostycznych, jak i terapeutycznych. Podczas badania histeroskopowego lekarz może identyfikować różne zaburzenia w budowie macicy, takie jak przegrody macicy czy obfite krwawienia miesiączkowe. Zabieg ten wykonuje się w pozycji ginekologicznej, z wykorzystaniem znieczulenia ogólnego dożylnego lub miejscowego.

Chociaż dla większości pacjentek przebieg histeroskopii jest bezproblemowy, tak jednak zdarzają się powikłania, takie jak krwawienia z dróg rodnych czy infekcje. Dlatego ważne jest odpowiednie przygotowanie pacjentki przed zabiegiem i ścisły nadzór medyczny. Nieznanej przyczyny zator płucny może również wystąpić po procedurze, dlatego konieczne jest świadome podejście do zagadnienia i odpowiednie środki zapobiegawcze.

Histeroskopia znajduje również zastosowanie w leczeniu niepłodności związanego z wadami macicy. Przed przystąpieniem do zabiegu, czasem stosuje się leki hormonalne w celu odpowiedniego przygotowania jamy macicy.