Hashimoto – objawy, leczenie, możliwe powikłania

Choroba Hashimoto to przewlekłe limfocytalne zapalenie tarczycy, które przez długie lata może rozwijać się bezobjawowo. Jest to tzw. choroba autoimmunologiczna – mechanizmy obronne organizmu zwracają się przeciwko niemu samemu, stopniowo niszcząc własne komórki. Przyczyny Hashimoto jak dotąd nie zostały do końca poznane.

Na rozwój choroby Hashimoto mogą mieć wpływ czynniki genetyczne oraz indywidualne predyspozycje do zachorowania. W grupie ryzyka znajdują się osoby cierpiące na inne choroby autoimmunologiczne, np. chorujące na cukrzycę lub reumatoidalne zapalenie stawów. Wyższa zachorowalność na chorobę Hashimoto występuje również u pacjentów z obniżoną odpornością na sytuacje stresowe oraz u pacjentów z zaburzeniami psychicznymi. Przewlekły stres jest czynnikiem zwiększającym prawdopodobieństwo zapalenia tarczycy.

Zapalenie tarczycy i pierwotna niedoczynność tarczycy, występują przeważnie u kobiet. Tylko 1 na 10 przypadków diagnozowany jest u mężczyzn.

Diagnostyka choroby Hashimoto nie jest prosta ze względu na brak jednoznacznych, swoistych objawów. Bywają przypadki, w których choroba Hashimoto nie daje żadnych objawów. Zdarza się również, że pojawiające się symptomy nie są odczytywane przez pacjentów jako oznaki choroby.

• przybieranie na wadze;
• obniżenie nastroju;
• senność;
• zmęczenie;
• nieregularne cykle miesiączkowe;
• obfite miesiączki;
• pogorszenie stanu skóry;
• wypadanie włosów;
• obrzęki;
• nadwrażliwość na zimno;
• zaburzenia ze strony układu pokarmowego.

Powyższe objawy mogą oczywiście wynikać z wielu innych przyczyn. Jeśli jednak budzą niepokój, warto umówić się na wizytę u endokrynologa i rozwiać wątpliwości.

Po zdiagnozowaniu choroby Hashimoto, warto zadbać o swój jadłospis. Należy rozważyć wprowadzenie odpowiedniej diety, stosowanej w schorzeniach tarczycy – bogatej w kwasy Omega-3, selen oraz witaminę D. Właściwy sposób odżywiania będzie sprzyjał poprawie stanu zdrowia.

Choroba Hashimoto zazwyczaj postępuje bardzo wolno i ma charakter przewlekły. W wyniku choroby zwykle dochodzi do niedoczynności tarczycy. Sporadycznie występuje nagłe powiększenie i ból tarczycy oraz ogólne objawy zapalenia takie, jak:

• zwiększone stężenie CRP;
• przyspieszony OB;
• gorączka.

Zapalenie tarczycy typu Hashimoto jest chorobą nieuleczalną. Leczenie prowadzone jest przez całe życie pacjenta, a jego celem jest niedopuszczenie do postępu zmian i uregulowanie gospodarki hormonalnej. Zazwyczaj lekarz zleca wykonanie badania krwi. Zaleca się określenie ilości przeciwciał przeciwtarczycowych anty-TPO i anty-TG, których podwyższone miano może świadczyć o stanie zapalnym tarczycy. Uzupełniająco sprawdza się także poziom TSH (hormon przysadki mózgowej) i wolnych hormonów tarczycowych – fT3 i fT4. Ważnym elementem jest też diagnostyka obrazowa, czyli badanie USG tarczycy, która wykazać może zmiany w tym gruczole świadczące o rozwoju choroby.

Po zdiagnozowaniu choroby Hashimoto, warto zadbać o swój jadłospis. Należy rozważyć wprowadzenie odpowiedniej diety, stosowanej w schorzeniach tarczycy – bogatej w kwasy Omega-3, selen oraz witaminę D. Właściwy sposób odżywiania sprzyjać będzie poprawie stanu zdrowia.

Choroba Hashimoto rozwija się w organizmie kobiety bardzo powoli, tworząc stan zapalny, który może utrudniać zajście w ciążę. Jest to naturalna reakcja organizmu, który nie chce dodatkowego obciążenia w trakcie choroby. Choroba Hashimoto może również spowodować poronienia, które wynikają z zaburzeń pracy układu odpornościowego. Układ odpornościowy przy chorobie Hashimoto traktuje płód jak ciało obce, które stara się odrzucić.

Zdarzają się również przypadki, w których choroba Hashimoto rozwija się w trakcie ciąży. W takiej sytuacji choroba może doprowadzić do:

• przedwczesnego porodu;
• urodzenia dziecka z:
  • niską masą urodzeniową;
  • niskim ilorazem inteligencji;
  • wadami genetycznymi;
  • chorobą autoimmunologiczną.

W żądnym wypadku nie oznacza to jednak, że kobiety chorujące na chorobę Hashimoto nie mogą donosić ciąży i urodzić zdrowego dziecka. Najważniejsze jest, aby jak najwcześniej rozpocząć leczenie i podczas całej ciąży być opieką lekarza.

Ważną kwestią jest także wyrównanie poziomu hormonów, przyjmowanie leków oraz badanie poziomu TSH.

Zaburzenia płodności u kobiet chorujących na Hashimoto mogą objawiać się  bezowulacyjnymi cyklami miesiączkowymi lub całkowitym zanikiem miesiączkowania.

Niedobór hormonów tarczycy, wywołany przez chorobę Hashimoto, wpływa również na metabolizm estrogenów i zmniejsza stężenie SHBG, czyli białka wiążącego hormony płciowe. To również wpływa na zaburzenia owulacji. Dlatego przed zajściem w ciążę należy wyrównać funkcję tarczycy.

Należy jednak podkreślić, że nie każda kobieta chorująca na Hashimoto ma stwierdzoną hipotyreozę. Zdarzają się przypadki kobiet ze stwierdzoną eutyrozą. U takich kobiet zaburzenia płodności występują nawet dwa razy częściej niż u zdrowych kobiet, które nie chorują na Hashimoto.

Z tego powodu kobiety chorujące na Hashimoto powinny pozostawać pod stałą kontrolą endokrynologa. Niezbędne jest kontrolowanie hormonów tarczycy i systematyczne badania poziomu hormonów TSH.

Jeśli kobieta ma problem z zajściem w ciążę, problemy z jajeczkowaniem lub w jej rodzinie występowały choroby tarczycy,  powinna rozpocząć diagnostykę od oceny pracy gruczołu tarczycowego.

Kobieta chorująca na Hashimoto potrzebuje wyjątkowej opieki w czasie ciąży, ponieważ jej organizm traktuje płód jako ciało obce. Winę za to ponoszą przeciwciała tarczycowe, produkowane w organizmie matki.

Jeśli ciąża rozwija się prawidłowo, kobiecie zaleca się farmakoterapię. Przed jej rozpoczęciem należy jednak wykonać badania:

• USG tarczycy;
• TSH (hormon tyreotropowy);
• FT3 (trójjodotyronina);
• FT4 (tyroksyna);
• aTPO (przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej);
• aTG (przeciwciała przeciwko tyreoglobulinie).

Zdarzają się przypadki, w których kobieta chorująca na Hashimoto musi przyjmować leki przez całą ciążę. Czasami także po, gdyż bywają przypadki, w których choroba Hashimoto ujawnia się po porodzie. Rozwój choroby Hashimoto po porodzie to stosunkowo częste zjawisko.

Zgodnie z zaleceniami, badania TSH należy wykonać w ciąży co 4 tygodnie (w pierwszej połowie ciąży) i co najmniej raz pomiędzy 26 a 32 tygodniem ciąży. Najczęściej podczas ciąży dochodzi do złagodzenia objawów choroby Hashimoto, które niestety mogą zaatakować ze zdwojoną siłą po porodzie.

Podczas trwania ciąży leczenie choroby Hashimoto polega na regularnym przyjmowaniu leków, które regulują pracę tarczycy. Bardzo ważny jest również odpowiedni sposób odżywiania się kobiety chorującej na Hashimoto.

Przy autoimmunologicznym zapaleniu tarczycy zaleca się dietę ograniczającą:

• węglowodany;
• gluten;
• tłusty nabiał;
• warzywa wzdymające.

Bez przeszkód można natomiast jeść mięso i warzywa o niskim indeksie glikemicznym.

Choroba Hashimoto zwiększa ryzyko utraty ciąży o ok. 3,5%. Aby uniknąć ryzyka kluczowe jest wyrównanie poziomu hormonów tarczycy, które mają ogromny wpływ na rozwój płodu i przebieg ciąży.

• urodzenie dziecka z niską masą urodzeniową;
• upośledzenie umysłowe u dziecka;
• zwiększone ryzyko zgonu dziecka;
• zaburzenia oddechowe u dziecka;
• poronienie;
• przedwczesny poród;
• stan przedrzucawkowy;
• pęknięcie łożyska;
• krwotok poporodowy.

Choroba Hashimoto nie wyklucza macierzyństwa. Jest jednak bardzo ważne, aby już na etapie planowania ciąży zadbać o wyrównanie hormonów, prawidłową dietę i zdrowy tryb życia.