Data aktualizacji: 5 lipca 2024
Data utworzenia: 17 marca 2022
Przeczytasz w 5 min
Inseminacja (IUI) to najprostsza i najmniej obciążająca dla kobiety metoda wspomaganego rozrodu. Zabieg polega na podaniu przez lekarza specjalnie wyselekcjonowanych plemników do jamy macicy. Metoda pozwala na wybranie z próbki nasienia partnera najbardziej sprawnych i wartościowych plemników oraz wyeliminowanie czynników uniemożliwiających zapłodnienie na etapie pochwy czy kanału szyjki macicy.
Plemniki podlegają ponadto aktywacji ułatwiającej, a u niektórych par umożliwiającej zapłodnienie komórki jajowej. Żeby procedurę tę przeprowadzić powinniśmy mieć możliwość przygotowania przynajmniej kilku milionów plemników. W pierwszej fazie leczenia kobiecie podawane są leki stymulujące jajniki, potem zaś indukujące owulację. Konieczne są wówczas regularne badania USG, cały proces musi być bowiem dokładnie monitorowany. Gdy nastąpi jajeczkowanie, do macicy zakładany jest specjalny cewnik, przez który wprowadza się przygotowane przez pracownika laboratorium w warunkach sterylnego laboratorium nasienie.
Wskazaniem do inseminacji są wykazane trudności z przebyciem przez plemniki śluzu w kanale szyjki macicy niezależnie od przyczyny oraz długotrwałe starania za pomocą innych technik u par, które odmawiają przeprowadzenia zapłodnienia pozaustrojowego. Inseminację wykonuje się także w przypadkach endometriozy. Czasem – gdy przyczyna niepłodności leży pod stronie mężczyzny (słabe parametry nasienia) lub partnerzy nie chcą zdecydować się na zapłodnienie in vitro – dokonuje się inseminacji nasieniem dawcy.
Zapłodnienie pozaustrojowe IVF jest metodą stosowaną w przypadku niedrożności lub zrostów w jajowodach, endometriozy, obniżonej rezerwy jajnikowej, nieskutecznego leczenia dotychczasowego i wieloletniej niepłodności o nieznanej przyczynie. Proponuje się ją również w przypadku przedwczesnego wygaśnięcia funkcji jajników, kiedy skorzystać można z komórek jajowych dawczyni.
Metoda polega na zapłodnieniu komórki jajowej poza organizmem kobiety (in vitro). W pierwszej kolejności kobieta przyjmuje leki stymulujące jajniki i indukujące owulację. Następnie – gdy pęcherzyki z komórkami jajowymi dojrzeją, przeprowadzany jest zabieg pobrania komórek jajowych (tzw. pick-up). W tym samym czasie mężczyzna oddaje nasienie. Materiał pobrany od obojga partnerów jest następnie analizowany i selekcjonowany. Po kilku – kilkunastogodzinnym pobycie komórek jajowych na specjalnym podłożu hodowlanym w inkubatorze, embriolodzy umieszczają w nich plemniki. Po 8-20 godzinach można stwierdzić, czy doszło do zapłodnienia. W drugim lub trzecim dniu rozwoju zarodków, za pomocą specjalnego cewnika umieszcza się w macicy dwa lub trzy z nich (liczba zależy od wieku i stanu zdrowia kobiety). Po zagnieżdżeniu się zarodka w macicy i stwierdzeniu ciąży, kobieta powinna pozostać pod kontrolą lekarską. W większości przypadków (głównie ze względu na zaawansowany wiek pacjentek) zaleca się wykonanie badań prenatalnych. Obecnie w wiodących ośrodkach leczenia niepłodność odchodzi się od opisanej metody klasycznego zapłodnienia pozaustrojowego ze względu na jej zdecydowanie niższą skuteczność w stosunku do techniki ICSI, opisanej poniżej.
Rozwiązanie to zwiększa szanse na powodzenie każdego programu in vitro, a szczególnie w sytuacji, gdy plemniki partnera są niezdolne do samodzielnego połączenia się z komórką jajową. Początek postępowania (stymulacja pacjentki i zabieg pick-up) przebiega w tym przypadku tak, jak w standardowym programie in vitro. Po pobraniu i selekcji, wybrane komórki jajowe są umieszczane w naczynkach hodowlanych i oglądane pod specjalnym mikroskopem. Tu za pomocą mikroigły komórka jest nakłuwana i do jej wnętrza jest wprowadzany uprzednio wybrany pojedynczy plemnik.
W przypadku niepowodzenia lekarz decyduje o dalszym postępowaniu w zależności od uzyskanych wyników podczas przeprowadzonej procedury. Analizując każdy etap przeprowadzonego leczenia podejmowana jest decyzja o jego modyfikacji przy kolejnej próbie, powtórzeniu zabiegu podobnie lub zmiany podejścia do leczenia.
Zazwyczaj po trzech nieudanych inseminacjach, zaleca się podjęcie innych działań leczniczych, w tym zapłodnienia pozaustrojowego. Tu prób może być więcej (w odstępie kilkumiesięcznym), w zależności od stanu zdrowia i determinacji pacjentów.
Na każdym etapie leczenia para wspólnie z lekarzem powinna świadomie rozważać różne metody rozwiązania problemu z zajściem w ciążę. W niektórych przypadkach warto skorzystać z plemników, komórek jajowych lub zarodków z banku, czasem zaś rozważyć adopcję lub rezygnację z posiadania potomstwa.