Postępowanie po transferze zarodków

W dniu zabiegu pobrania komórek jajowych lekarz może zalecić pacjentce przyjmowanie określonych leków (preparatów progesteronu i estradiolu). Dzięki nim błona śluzowa macicy staje się grubsza i bardziej ukrwiona, co ułatwia zagnieżdżenie zarodka. Nie należy przerywać ich stosowania bez uzgodnienia z lekarzem.

Jeżeli zagnieżdżenie się zarodka przebiega prawidłowo, to oznaczenie beta-HCG z krwi 10 dni po embriotransferze powinno dać wynik dodatni. W przypadku dodatniego wyniku beta-HCG należy skonsultować się z lekarzem. Nie zaleca się wykonywania testu ciążowego wcześniej, ponieważ jego rezultat może nie być wiarygodny.

Transfer zarodka do macicy jest zabiegiem bezbolesnym dla kobiety. Po zabiegu kobieta może nie odczuwać żadnych zmian w swoim organizmie, jednak powinna pamiętać o tym, żeby stosować się do zaleceń lekarskich. Po transferze zarodka należy odpoczywać. Nie jest wskazane wykonywanie intensywnych treningów ani przemęczanie się. Warto także zrezygnować ze współżycia na kilka dni. Nie należy jednak zbyt długo przebywać w jednej pozycji. Jazda samochodem nie jest przeciwwskazana, jednak jeśli miałaby być to kilkugodzinna trasa, to warto ją przełożyć na inny termin.

Po transferze zarodka nie należy korzystać z sauny, solarium i gorących kąpieli w wannie. Warto natomiast wyjść na spacer, a także zadbać o zdrową i zbilansowaną dietę oraz nawodnienie organizmu i odpowiednią ilość snu. Przez pierwszych kilka dni po transferze należy ograniczyć spożycie kawy i mocnej herbaty. Warto pamiętać, że ciąża uzyskana w wyniku in vitro nie wymaga innego postępowania niż ciąża naturalna.

U pacjentek kwalifikowanych do IVF wcześniej istniejące schorzenia powinny być zdiagnozowane i leczone. Fizjologiczne zmiany w ciąży mogą nasilać objawy, stwarzając znaczne ryzyko dla zdrowia i życia matki. Niektóre choroby, takie jak zastoinowa niewydolność serca z niską frakcją wyrzutową, schyłkowa niewydolność nerek i nadciśnienie płucne, są uważane za przeciwwskazania do ciąży. Inne, bardziej powszechne schorzenia, takie jak otyłość, cukrzyca i nadciśnienie tętnicze, wymagają konsultacji lekarskich na etapie planowania ciąży.

W celu optymalizacji wyników okołoporodowych zaleca się, kiedy tylko jest to możliwe, wybrać do transferu jeden zarodek. Wynika to z faktu, że ciąże bliźniacze są w grupie zwiększonego ryzyka porodu przedwczesnego (58,8% porodów przed 37 tygodniem ciąży), porażenia mózgowego (7 na 1000 żywych urodzeń) i śmiertelności niemowląt (23,6 na 1000 żywych urodzeń).

W ciążach trojaczych do porodu dochodzi średnio około 31,9 tygodnia, a statystyczna masa urodzeniowa dziecka wynosi 1660 g. Porażenie mózgowe występuje z częstotliwością 28 na 1000 żywych urodzeń, a ryzyko zgonu niemowląt sięga 52,5 na 1000 żywych urodzeń.

W przypadku ciąż czworaczych średni wiek ciążowy w momencie porodu wynosi 29,5 tygodnia, ze średnią masą urodzeniową 1291 g i z ryzykiem zgonu 96,3 na 1000 żywych urodzeń.

Ciąże wielopłodowe są narażone na przedwczesny poród sześciokrotnie częściej niż ciąże pojedyncze. Istnieje także pięciokrotnie większe ryzyko urodzenia martwego dziecka oraz siedmiokrotnie wyższe ryzyko zgonu okołoporodowego.

Ciąże mnogie są obarczone większym ryzykiem cukrzycy ciążowej, nadciśnienia tętniczego, niepowściągliwych wymiotów ciężarnych, niedokrwistości i depresji poporodowej. W tej grupie większa jest także liczba wykonywanych cięć cesarskich.

Ciąże po IVF, nawet w przypadku transferu pojedynczego zarodka, są uważane za ciąże z czynnikami ryzyka. W opracowaniu Dhalwani bezwzględne ryzyko przedwczesnego porodu i niskiej masy urodzeniowej wyniosło 9,7% i 6,8% w grupie ART oraz odpowiednio 7,9% i 4,9% w grupie non-ART. Martin podaje, że ciężka zachorowalność matek częściej dotyczyła ciąż uzyskanych w wyniku IVF – 273 na 10 000 IVF–ICSI, podczas gdy w przypadku ciąż poczętych naturalnie liczba ta wynosi 126 na 10 000.

Częstotliwość występowania ciąży jednokosmówkowej jest większa u pacjentek z IVF – 1,2–2,5% – niż w ciążach poczętych naturalnie, gdzie odsetek ten stanowi 0,4%.

Wady serca płodu diagnozowane są w 1,30% IVF–ICSI, a w 0,68% w ciążach poczętych naturalnie.

Do protokołów IVF często przystępują pacjentki w zaawansowanym wieku. Wiąże się to ze zwiększonym ryzykiem przedwczesnego porodu, niskiej wagi urodzeniowej dziecka, nadciśnienia tętniczego indukowanego ciążą, urodzenia martwego dziecka i konieczności porodu drogą cesarskiego cięcia.

Warto zadbać o to, aby ciąża po in vitro była prowadzona pod okiem lekarzy posiadających odpowiednie doświadczenie kliniczne w zakresie perinatologii.

Kobiety po transferze zarodka zazwyczaj nie odczuwają większych zmian w swoim organizmie. Warto pamiętać, że w momencie zagnieżdżenia się zarodka w macicy może pojawić się niewielkie plamienie. Niektóre kobiety odczuwają ból w podbrzuszu, a także wzdęcia. Czasem mogą wystąpić delikatne wahania nastroju, tkliwość piersi lub zwiększona częstotliwość oddawania moczu, jednak najczęściej transfer zarodka nie skutkuje żadnymi dolegliwościami.

Zagnieżdżenie zarodka następuje zazwyczaj około 7 dnia, jednak w ten okres wlicza się także jego wiek. Transfer 2–3-dniowego zarodka oznacza, że do implantacji dojdzie około 4–6 dnia po zabiegu. Na tym etapie wnika on głębiej w endometrium. 7–10 dzień to dla zagnieżdżonego zarodka okres dalszego rozwoju. Zaczyna wtedy produkować hormon gonadotropiny kosmówkowej.